۱۰ شاهکار هنری تاریخ سینما با نوشته انتقام؛ از The Virgin Spring تا Irreversible_بام وطن

توصیف فیلمی با داستان انتقام و انتقام جویی زیاد ساده است. اگر روایت یک فیلم در رابطه یک کاراکتر یا شخصیت هایی باشد که به جستوجو انتقام برای یک ظلم یا عمل بدی می باشند، می توان آن را در زمره فیلم های انتقام جویانه قرار داد. فیلم‌های هنری به چالش می‌کشند، تحریک می‌کنند و تصمیم دارند از طرق گوناگون نزدیک/غیر متعارف باشند.

در ادامه این نوشته تصمیم داریم شما را با ۱۰ شاهکار هنری در رابطه انتقام آشنا کنیم که زیاد خوب اغاز شده و فوق العاده بی نقص به آخر می رسند.

۱۰- The Virgin Spring (1960)

اینگمار برگمن فیلمسازی می بود که هیچ زمان ترسی نداشت که به قلمرو پرتنش روانشناختی انسانن شیرجه بزند و چشمه باکره ، از این منظر، یکی از بهترین مسیرها است. اما در قیاس با دیگر فیلم‌های برگمن، برای چیز فرد دیگر متفاوت است. به عبارت دیگر، این فیلم از نظر بصری نیز ازردهکننده و آزاردهنده است، با داستانی که حول جنایتی وحشتناک علیه زن جوانی می‌چرخد که پدرش را به جستوجو انتقام می‌کشاند.

چشمه باکره فیلمی است که تیره و تار اغاز می‌شود و مدام تاریک تر می‌شود، و اگر چه فیلم زیاد خوبی است، یکی از آن فیلم‌هایی است که به گمان زیادً نمی‌خواهید مجدد آن را تماشا کنید. یک بار تماشای این فلیم کافی است. چشمه باکره فضایی ظالمانه، داستانی تاریک و تکان دهنده، و بازی های خارق العاده ای دارد، به اختصاصی از ماکس فون سیدو، همکار همیشگی برگمان.

فیلم داگویل ساخته لارس فون تریر داستانی را به شیوه ای طبق معمولً تحریک آمیز، غیرمعمول و دلواپس کننده تعریف می کند. این فیلم در رابطه زنی است که در حال فرار از دست تعدادی گانگستر است که تبدیل مخفی شدن او در شهر داگویل می شود. در طول تقریباً سه ساعت، او با افراد مختلفی روبرو شده و در نهایت فهمید می‌شود که به طرق گوناگون مورد استثمار قرار می گیرد، و در شهری که فکر می کرد مقداری آسودگی و استراحت را توانایی خواهد کرد، با مشکلات جدیدی روبه رو می شود.

با قهرمان داستان به‌طوری حرکت می‌شود که در نهایت انگیزه انتقام‌جویی او را تحریک می‌کند، هرچند که تا رسیدن به این نقطه از داستان، همه چیز زیاد آرام آرام پیش رفته و به کلمه آرام سوز است. طول و شدت روایت، داگویل را به یک تاثییر هنری کوچک تبدیل می‌کند، اما این اراعه داستان است که واقعاً آن را به قلمرو شاهکارهای هنری سوق می‌دهد، با دقت به این که این فیلم به شدت مینیمالیستی است (همه چیز در صحنه‌ای اتفاق می‌افتد که به وضوح یک صحنه است، و از نظر مناظر، دکورها، و غیره چیزهای مقداری در این فیلم وجود دارد).

۸- Irreversible (2002)

برگشت ناپذیر با گرفتن یک داستان تراژیک ساده اما با روایت آن به طور معکوس، نگاهی کاملاً نزدیک به داستانی دارد که همه چیز آن درمورد انتقام ناشی از جنایتی وحشتناک است. عمل انتقام‌جویانه خشونت‌آمیز ماجرا زیاد سریع به عکس کشیده می‌شود، بعد از زمان کوتاهی اتفاقی که علتانتقام‌گیری شده نیز به عکس کشیده می شود، و سپس فیلم وقتی را برای اسایش نسبی شخصیت هایی فراهم می کند که بینندگان از قبل ناظر از هم پاشیده شدن زندگی‌شان بوده اند.

تماشای این فیلم توانایی ای گیج کننده و ویانگر است. چیزی که اگر به ترتیب وقتی به عکس کشیده می شد نتیجه ای هولناک داشت، اما وقتی که به شکلی که هست نشان داده می شود اثری زیاد بدتر بر مخاطب دارد. برگشت ناپذیر فیلمی مناسب همه نیست، و عامدانه نومید کننده و آزاردهنده ساخته شده است، غیر از این که به سبکی شجاعانه آخر به شدت تاریکش را همان ابتدا نشان می دهد، و سپس با نشان دادن این که چه مقدار چیزها قبل از آن اتفاق هولناک، خوب پیش می رفته است، ویرانگرتر می شود.

۷- The Tragedy of Macbeth (2021)

مکبث یکی از شناخته‌شده‌ترین نمایشنامه‌های شکسپیر است و پیش از سال ۲۰۲۱ فیلم‌های اقتباسی بسیاری (که ماهیت اقتباس سینمایی مستقیم داشتند یا از این داستان الهام گرفته بودند) ساخته شده می بود. اما در سال ۲۰۲۱ یکی از برادران کوئن (جوئل) این نمایشنامه مشهور را گرفت و به آن یک پیجش هنری/سبکی بخشید، جایی که تراژدی مکبث برداشتی تند، تاریک و دائماً شگفت از مکبث شکسپیر است.

می‌توانید استدلال کنید که آکیرا کوروساوا کاری شبیهی با سریر خون انجام داد، اما تراژدی مکبث همه چیز را مقداری فراتر می‌برد و آن این است که در سراسر روایت خود حالتی رویاگونه دارد. این رویکرد نسبتاً قشنگ و در عین حال ناامیدکننده و کاملاً نادر است، فیلمی که یکی از معروف‌ترین داستان‌هایی را که تا بحال در رابطه انتقام نوشته شده است را بازگویی کرده و همزمان زیاد آشکار به سمت پایانی تاریک پیش می رود. یقیناً این همان چیزی است که در گفتن فیلم با اشاره به کلمه تراژدی آمده است و جای شگفتی ندارد.

۶- Perfect Blue (1997)

پرفکت بلو یا آبی بی نقص به گفتن یکی از بهترین فیلم‌های انیمه‌ای که تا بحال ساخته شده است، تا این مدت هم در بین دیگر فیلم‌های همنوع خود، بعد از گذشت ۳۰ سال از اکران، حس غیرمعمول و منحصر به فردی دارد. این فیلم کلیدی در ژانر انیمه نشان می دهد که چطور این محمل می‌تواند زیاد زیاد تر از داستان‌های اکشن، علمی تخیلی یا فانتزی تحریک برانگیز باشد، چون پرفکت بلو یک تریلر روان‌شناختی زیاد پرتنش درمورد هویت و جنون است.

این چنین به لطف دیوانه وار و نزدیک بودن داستان آن، این انیمه یک شاهکار هنری نیز هست، و آنقدر هنر در این انیمه وجود دارد که به شدت مخاطب را در خود دچار می کند. به عبارت دیگر، قسمت هایی از حقیقت و کلیت داستان تنها با یک بار مشاهده قابل فهمیدن خواهد می بود. این چنین این فیلم تماماً در رابطه انتقام نیست، اما در آخر، این چنین مفهومی نقشی کاملاً بدیع در داستان ایفا می کند که بهتر است اسپویل نشود.

۵- Kuroneko (1968)

اگرچه سامورایی‌ها تا حدودی در داستان فیلم کورونکو وجود دارند، اما این فیلم لزوماً یک فیلم سامورایی نیست، بلکه زیاد تر یک فیلم ترسناک ماوراء الطبیعی درمورد انتقام است. سامورایی‌ها ضدقهرمانان داستان می باشند، در حالی که ارواحی انتقام جو در تعقیب آن ها می باشند تا انتقامشان را بگیرند، بعد از آنکه توسط این سامورایی ها مورد دعوا قرار گرفته و کشته شده اندو

Kuroneko چیزی نیست که سرراست و سریع شما را بترساند، در عوض به شیوه ای زیرپوستی تر ترسناک است، در حالی که داستانی غیرمتعارف درمورد انتقام گرفتن مردگان را روایت می‌کند (و چند سال قبل از این که فیلم The Crow این ایده بامزه را نقل کند) . این فیلم عامدانه با شدت بالا روایت می شود، اما ثابت می‌کند که برای یک فیلم ترسناک ماوراءالطبیعی در دهه ۱۹۶۰ به‌طور عجیبی دلنشین است، و مطمئناً به گفتن یکی از نادیده گرفته شده ترین فیلم‌های ژاپنی در دوران خود شناخته می شود.

۴- Manon of the Spring (1986)

توضیح داستان فیلم Manon of the Spring الزام گفتن آنچه است که در فیلم Jean de Florette اتفاق می افتد، چون این دو فیلم – هر دو در یک سال اکران شدند – یک دوگانه دلنشین را راه اندازی خواهند داد که در نهایت داستانی نسبتاً گسترده تر را روایت می‌کنند. ژان دو فلورت عمدتاً درمورد مردی است که او و خانواده اش ملکی را به ارث برده اند اما دو مرد دیگر دائماً تلاش می کنند این ملک را از چنگش در بیاورند و نقشه های آنها در نهایت به مرگ او منجر می شود.

این همان چیزی است که تبدیل اتفاقاتی می شود که فیلم Manon of Spring به آن می‌پردازد: دختر آن مرد، که اکنون یک زن جوان است، نقشه انتقام گرفتن از آن دو مردی را می‌کشد که سال‌ها قبل به پدرش ظلم کرده اند. این فیلم یک فیلم قشنگ و زیاد تاثیرگذار و دلنشین است و تماشای آن برای افرادی که به فیلم های سینمای بین المللل علاقه دارند یک الزام است ( یقیناً در کنار ژان دو فلورت، چون این دو فیلم آنقدر یکدیگر را تکمیل می کنند که می توان اساساً آن ها را دوگانه ای دانست که می توانند یک فیلم چهار ساعته باشند.

۳- The Cook, the Thief, His Wife & Her Lover (1989)

The Cook, the Thief, His Wife & Her Lover از نظر فنی واجد شرایط دسته بندی به گفتن یک فیلم گانگستری است، اما این یک فیلم کاملاً غیر متعارف است، غیر از این که از هر نظر فیلمی تکان دهنده و پرتنش است. چهار شخصیت مهم همه در چرخه ای از خشونت و انتقام به هم گره خورده اند، جایی که زن ستمدیده یک گانگستر بیرحم با خیانت کردن به او تلاش در جبران ظلم های شوهرش دارد و در ادامه این خیانت یک سری اتفاقات هولناک رخ می دهد.

این فیلمی است با یک شخصیت مهم شیطانی و ترسناک و سوژه‌ها و موقعیت‌های زشت زیاد، اما The Cook, The Thief, His Wife & Her Lover زیاد زیباست و تضادی که این دو تعریف تشکیل می‌کند زیاد دلنشین است. این فیلم یک داستان ساده و تاثیرگذار با احساسات هنری زیاد جسورانه است که از طریق نمود های بصری، لباس، موسیقی و منفعت گیری خیره کننده از رنگ در سراسر روایت آن منتقل می شود.

۲- Harakiri (1962)

در حالی که هاراکیری دارای اکشن مختصر و شوق انگیزی است (عمدتاً نزدیک به آخر داستان)، این یک فیلم سامورایی است که زیاد تر بر تشکیل تنش و پیجیدگی متمرکز است، غیر از این که یک داستان با شدت روایت آرام است. زیاد تر این داستان از طریق فلاش بک ها روایت می شود، و همه چیز وقتی اغاز می شود که مردی به دیدار یک دسته سامورایی رفته و به آنها می گوید که تصمیم دارد با ارتکاب سپوکو جان خود را بگیرد، اما نه قبل از این که به این سامورایی ها بگوید که چه چیزی او را وادار به گرفتن این تصمیم کرده است.

قوت عنصر انتقام جویی در فیلم هاراکیری قوی است، اما نه به‌طوری که در ابتدا آشکار باشد، به این علت بهتر است جزئیات بیشتری از داستان را آشکار نکنیم. هاراکیری فیلمی است که مدتی طول می کشد تا همه برگه هایش را رو کند، اما این صبوری در روایت داستان بالاخره نتیجه می دهد چون تنش در داستان لحظه به لحظه بالا می رود و پرده پایانی زیاد پرتنش و باورنکردنی است.

۱- Oldboy (2003)

اولدبوی یا دوست قدیمی که با نام پیر پسر نیز شناخته می شود (به نظر می رسد بهترین و درست ترین گفتن همان دوست قدیمی باشد) در قالب دومین قسمت از یک سه گانه شماتیک که روی انتقام و تراژدی تمرکز دارد، یکی از جسورانه ترین فیلم های قرن بیست و یکم تا بحال است و برای فیلمی با داستانی این چنین افراطی به سطح بالایی از پیروزی دست یافته است. به گمان زیادً این فیلم علیرغم شهرت و اعتبارش هم چنان برای همه مناسب نیست، اما هر فردی که مایل به دادن زمان به این فیلم باشد آنچه Oldboy اراعه می دهد او را به گمان زیادً حیرت زده، مجذوب و نابود (یا همه این ها) خواهد کرد.

این فیلم داستانش را به گفتن انتقامجویی برای یکی از شخصیت ها اغاز می کند، و سپس آنقدر پیش می رود که اشکار می گردد انتقام یا انتقام های زیاد بیشتری از آنچه که در ابتدا فکر می شود در جریان است.

بهتر است بیشتر از این داستان فیلم را اسپویل نکنیم، اما اگر آن را دیده اید بهتر می دانید که ماجرا چیست. این فیلم یک روایت دلنشین، یک پرده پایانی مملو از افشاگری های تکان دهنده، و برخی صحنه های اکشن شگفت انگیز نیز دارد که همه انها علتمی شوند دوست قدیمی یک فیلم فوق العاده دیدنی و شاهکاری از سینمای کره جنوبی باشد.