زنبورها و شامپانزه‌ها؛ از نابغه‌های کوچک روی زمین چه می‌دانیم؟_بام وطن

تحقیقات در قلب یک یتیم خانه حیات وحش در زامبیا اغاز شد. محققان دانشگاه اوترخت هلند با انتشار کردن گزارش خود در مجله نیچر از چگونگی کار با گروهی از شامپانزه‌های نیمه وحشی انها گفتند و این که چطور فهمیدند که آن‌ها حل مساله را چطور یاد می‌گیرند.

محققان در طی سه ماه چشم به راه بودند تا شامپانزه‌ها خودشان بتوانند راه حل یک بازی را اشکار کنند. این میمون‌ها می‌بایست یک توپ چوبی را بیرون آورده و سپس آن را در یک کشوی باز قرار می‌دادند. با بستن کشو جایزه‌ آن‌ها آزاد می‌شد. اما شامپانزه‌ها در این کار ناکامی خوردند و باید پذیرفت، این کارِ نسبتا پیچیده‌ای می بود.

توانایی یادگیری کارهای پیچیده توسط شامپانزه‌ها

محققان این‌بار تکنیک متغیری را اتخاذ کردند. آنها دو میمون را برای این کار پرورش کردند و تنها در عرض دو ماه، ۱۴ شامپانزه دیگر توانستند حل این مساله را از این دو میمون بیاموزند. این نوشته ثابت کرد که این نوع میمون‌ها از سطح بالایی از توان یادگیری اجتماعی برخوردارند، چرا که آن‌ها می توانند با یکدیگر رفتارهایی را فراتر از توانایی های شناخت فردی خود به اشتراک بگذارند. این کشف از آن‌جایی شگفت‌انگیز می‌نماید که تا به امروز دانشمندان این ظرفیت را تنها اختصاصی بشر می‌دانستند.

زنبورهای عسل قادر به یادگیری اجتماعی پیشرفته می باشند

آزمایش فرد دیگر توسط محققان دانشگاه کوئین مری لندن بر روی زنبورها انجام شد، نتایج این مشاهدات که در مجله نیچر به چاپ رسید، حاکی از پیچیدگی قابلیت‌های اجتماعی زنبورها می بود. همانند شامپانزه‌ها، گروهی از زنبورها نیز در معرض حل مساله قرار گرفتند و نتیجه آن که در ابتدا موفق به حل آن نشدند اما آن‌ها با مشاهده اعمال یک زنبور راهنما به حل مساله دست یافتند. برای محققان، زنبورهای عسل نیز دارای سطح بالایی از یادگیری اجتماعی می باشند.

فرهنگ تجمعی در قلمرو حیوانات

ملزوم است تا این آزمایشات بر روی تعداد بیشتری از جانوران صورت پذیرد تا در نهایت به محققان پشتیبانی کند، ظهور آنچه را که فرهنگ تجمعی در قلمرو حیوانات می‌نامند، فهمیدن کنند. ظرفیت انباشت تدریجی دانش و توانایی در طول نسل ها، ظرفیتی است که امکان گسترش رفتارهای پیچیده‌تر را فراهم می‌کند. دانشمندان این ظرفیت را عاملی می‌دانند که به انسان‌ها اجازه داد تا سلطه خود را بر جهان تثبیت کنند.

این یافته‌ها یک گمان شگفت‌انگیز را تحکیم می‌کند و آن این که برجسته‌ترین دستاوردهای اجتماعی حشرات همچون معماری لانه‌سازی زنبورها یا عادات کشاورزی مورچه‌ها که شته‌ها و قارچ‌ها را پرورش خواهند داد، می‌تواند نتیجه همین رفتارهای اجتماعی باشد. به طوری که چند جانور باهوش‌تر از دیگران  با انتقال و یاد‌ دادن رفتارهای خود آن را به گونه‌های خاص گسترش خواهند داد.