عدد و رقم در اقتصاد ایران تبدیل به شوخی شده است

بازدید درآمد عمومی دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ مشخص می کند از ۲۴۶۲ هزار میلیارد تومان منبع های عمومی بودجه، ۱۱۲۲ هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای مالیاتی تامین می‌بشود. این یعنی مطابق لایحه بودجه سال آینده، درآمدهای مالیاتی دولت نزدیک به ۵۰ درصد زیاد تر از سال‌جاری در نظر گرفته شده است.

عدد و رقم در اقتصاد ایران تبدیل به شوخی شده است

در همین خصوص پیمان مولوی، اقتصاددان  در جواب به این سوال که اعداد و رقم های بودجه سال آینده، چه پیامی برای شاخص‌های کلان اقتصادی دارد؟ می‌گوید: عدد و رقم که در ایران شوخی است و اصلا دیگر تبدیل به شوخی شده است.

وی می‌افزاید: اولین مسئله‌ای که باید دقت کنیم، این است که تورم در ایران به هسته سخت و یا به عبارتی، به زمین سفت خورده است. این یعنی ما متاسفانه پایایی تورم را خواهیم داشت. منتها افرادی که تئوری می‌دادند که اگر دولت هیچ کاری هم نکند، تورم ۱۵ درصد پایین می‌آید، دیدند این اتفاق نیفتاد.

این اقتصاد دادن تصریح می‌کند: یک حقیقت وجود دارد؛ این‌که امید نادرست دادن علتمی‌بشود افراد هیچ کاری انجام ندهند. ما اتفاقا باید قبول کنیم که ریشه تورم در ایران، دیگر از یک سیاست پولی خارج شده و به معضل تحریم‌ها برمی‌گردد. تا وقتی که ما تحریم‌ها را داریم و سیاست پولی درستی هم نداریم، تورم پایدار خواهد می بود.

مولوی متذکر می‌بشود: تورم هم که پایدار باشد، بودجه‌ها تورمی، بزرگ و با کسری بالا خواهد می بود. در این‌جا، هنگامی کسری بودجه داریم و سیاست انقباضی‌ای را که می‌توانستید اعمال کنید و اعمال نکردید، ناظر یک آش شله‌قلمکار خواهید می بود. به این شکل که در سال آینده قرار است در کشوری که در ۱۲ سال قبل متوسط رشد اقتصادی نزدیک به صفر بوده و حجم نقدینگی نیز در آخر امسال ۲۲ برابر نسبت به سال ۹۰ شده، سیاست‌های مالیاتی سخت‌گیرانه اعمال بشود. ما در این خصوص جزو معدود کشورها هستیم.

وی یادآور می‌بشود: اکنون این شرایط را در جایی می‌بینیم که دومین ذخایر گاز و چهارمین ذخایر نفت دنیا را دارد. ما در ژاپن که نیستیم، ما در خاورمیانه هستیم و این منبع های را هم داریم و از این منبع های نمی‌توانیم منفعت گیری کنیم و سختی را کاملا روی عموم مردم می‌آوریم.

سختی روی جیب مردم است؛ نه دولت

این اقتصاددان در ادامه با گفتن این‌که بودجه سال آینده هیچ تفاوتی با بودجه‌های سال قبل به لحاظ محتوایی ندارد و درصد تحقق بودجه نیز در هاله‌ای از ابهام است، می‌گوید: مسئله دلواپس‌کننده این است که سختی زیاد بسیاری مجددا به جیب مردم می‌آید تا به جیب دولت. این حتما علتیک نگرش منفی‌تر از سمت جامعه نسبت به مدیریت اقتصادی خواهد شد و لطمات آن را در سال‌های آتی خواهیم دید.

مولوی می‌افزاید: هنگامی اقتصاد حرکت نمی‌کند و رو به جلو نمی‌رود، چه در یونان باشد و چه در ایران باشد و چه در آرژانتین باشد، این علتنارضایتی خواهد شد. اگر دقت به این نوشته نکنید، از جای دیگر می‌توانیم سر در بیاوریم. یعنی نباید سختی فقط روی مردم باشد، سختی باید بر روی بهینه شدن سیستم اداره اقتصاد باشد.

اقتصاد ایران دارد اوراق می‌بشود

این اقتصاددان درمورد این‌که بازدید لایحه بودجه ۱۴۰۳ مشخص می کند که دولت به‌اندازه کل درآمد مالیاتی ۱۱۲۲ هزار میلیارد تومانی، در سال‌ آینده حقوق و دستمزد پرداخت می‌کند. این یعنی از یک جیب مردم مالیات دریافت می‌بشود و به جیب دیگر آن‌ها، حقوق واریز می‌بشود. می‌گوید: خطر این نوشته این است که اقتصاد دارد مستهلک می‌بشود، اما من می‌گویم اقتصاد ما دارد اوراق می‌بشود.

وی گفتن می‌کند: کشوری که اندوخته‌گذاری در زیرساخت ندارد، با مشکل نگهداری و استهلاک در کلیت اقتصاد روبه رو می‌بشود. اقتصاد ایران وقتی که مستهلک بشود، هزینه‌هایش بالاتر می‌رود.

مولوی تصریح می‌کند: با این تورم و قیمت دلار، زیاد از بنگاه‌ها و کسب‌وکارها و حتی خانه‌ها هزینه‌هایشان بالا می‌رود. برای مثال، هنگامی چیلر یک خانه در فرمانیه خراب می‌بشود، خانواده‌هایی که در فرمانیه زندگی می‌کنند، هزینه معاوضه آن چیلر را نخواهند داشت. در کسب‌وکار هم به همین شکل است.

وی متذکر می‌بشود: این اتفاق علتمی‌بشود که کلا منفعت‌وری از اقتصاد ایران رخت ببندد و یک‌سری از کسب‌وکارها دیگر نتوانند ادامه دهند و این، بزرگ‌ترین خطر ایران است، چون راه اندازی اندوخته ثابت ناخالص منفی است، حرکت رو به جلو ندارد و از آن طرف، اندوخته‌گذاری در زیرساخت‌ها افول می‌کند. به این شکل، دچار روزمرگی زیاد خطرناک در اقتصاد ایران بودیم و اکنون هم هستیم.

چرا آمار رشد اقتصادی با حقیقت‌های اقتصاد نمی‌خواند؟

این اقتصاددان در جواب به این سوال که چرا آمارهای مثبت رشد اقتصادی با حقیقت‌های اقتصاد نمی‌خواند؟ می‌گوید: اگر به آمارهای رشد اقتصادی دقت کنید، یک بخشی از آن، از چشم‌پوشی آمریکا از فروش نفت ایران برمی‌گردد. یعنی ایران، نفتی را می‌فروشد. یقیناً آمریکا هم به علت مدیریت قیمت انرژی در دوران سپس از کرونا و این‌که تورم را بتواند کاهشی کند، انرژی را مدیریت می‌کند. حتی می‌بینید که با ونزوئلا هم به یک توافقاتی رسیدند تا در بازار نفت کنترل داشته باشد.

مولوی متذکر می‌بشود: اما اتفاق خطرناک این است که در سال ۱۴۰۳، اگر بایدن رییس‌جمهور نشود و یک جمهوری‌خواه رییس‌جمهور بشود، چه اتفاقی می‌افتد!؟ ما دقیقا به انتهای سال ۹۶ و اول سال ۹۷ برمی‌گردیم. شوک چه خواهد می بود؟ دیگر درآمد نفتی و رشد اقتصادی هم وجود ندارد. در این شرایط، موتور نقدینگی روشن است و به سمت تورم‌های بالاتر می‌رویم و این، چراغ خطری است که روشن شده است.

وی یادآور می‌بشود: شما اگر سال ۹۶ را برای داشته باشید که ترامپ روی کار آمد، این چنین اتفاقی افتاد. اکنون باید ببینیم برای سال ۱۴۰۳ چه اتفاقی می‌افتد و این‌که بایدن رای بیاورد، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. به نظر من، انتخابات آمریکا برای اقتصاد ایران، یک ریسک بزرگ است.

سناریوهای اقتصادی ایران در سال آینده چه خواهد می بود؟

این اقتصاددان در جواب به این سوال که با این شرایط، سناریوهای تورمی و رشد اقتصادی اقتصاد ایران در سال آینده چه خواهد می بود؟ می‌گوید: با این عددهای اندوخته‌گذاری در زیرساخت‌ها، تقریبا رشد اقتصادی تا ۳ درصد را در سناریو میانه در نظر می‌گیریم. از آن طرف، رشد نقدینگی به مدار ۲.۵ تا ۲.۸ درصد در سال برمی‌گردد که یک چیزی نزدیک به ۳۰ درصد رشد نقدینگی است.

مولوی می‌افزاید: یعنی در انتهای امسال نقدینگی به ۸ هزار هزار میلیارد تومان می‌رسد و اگر سیاست پولی عوض نشود و همین روال ادامه اشکار کند و بار دیگر، اتفاقات مثبتی را نبینیم، در انتهای سال ۱۴۰۳ به نقدینگی نزدیک به ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان اضافه می‌بشود. یعنی به ۱۰ هزار هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی می‌رسیم که هم در نوع یک رکورد است و هم تقاضای عجیبی در اقتصاد تشکیل می‌کند که فقط با رشدهای اقتصادی ۷، ۸ درصدی قابل جبران است و با رشدهای اقتصادی ۲، ۳ درصد قابل جبران نیست.

وی اصرار می‌کند: بر این مبنا، ما یک پایایی را در تورم خواهیم داشت. به همین علت گفتم که تورم به هسته سخت خورده و همه کسب‌وکارها باید دقت کنند که ما با این روال ادامه خواهیم داد.

این اقتصاددان خاطرنشان می‌کند: تورم در خوشبینانه حالت در کانال ۳۵ تا ۴۰ درصد خواهد می بود و در سناریو میانه، در نزدیک به ۴۰ تا ۴۵ درصد خواهد می بود.