آیا دود اسپند سرطان زا است؟

در گزارش‌ها و مطالبی که به این نوشته پرداخته شده اند ادعا می‌بشود که مقداری اسپند را در آزمایشگاه مورد بازدید قرار داده‌اند تا عناصر راه اندازی‌دهنده دود آن را اشکار کنند. از جمله نتایج این بازدید وجود ماده‌های هارمین و بنزن در دود اسپند است؛ هارمین ماده شیمیایی شناخته شده است که علتخواب آلودگی می‌بشود و مقدار زیاد آن توهم‌زا بوده و در برخی سرزمین‌ها غیرقانونی است. بنزن هم یک ماده سرطان‌زای شناخته شده است و تحقیقات نشان داده که اگر بنزن با تنفس داخل بدن بشود به دی. ان.‌ای صدمه می‌زند و علتسرطان می‌بشود.

از آنجا که اسپند دود کردن در ایران و برخی سرزمین‌های دیگر تاریخ کهنی دارد و آن را در دفع چشم زخم و بلا، درمان برخی بیماری‌ها، ضد عفونی کردن محیط و… سودمند می‌دانند، انتشار کردن نتایج این بازدید، نگرانی‌ها و عکس العمل‌های مختلفی را برانگیخته است. در همین رابطه با دکتر حسین میرلوحی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و فوق تخصص ریه کودکان به گفتگو پرداخته‌ایم.

وی با اصرار بر این که هر ماده‌ای در آزمایشگاه امکان پذیر یک نتایج و در بدن ما یک نتایج فرد دیگر بدهد، اظهار کرد: در آن گزارش خبری تحقیق آزمایشگاهی انجام شد و نتیجه‌گیری کردند که دود اسپند می‌تواند سرطان‌زا باشد، اما این آزمایش زیاد استنادات متقنی ندارد که بگوییم لزوما درست است یا حتی آن را رد کنیم.

اسپند دود کردن را پیشنهاد نمی‌کنیم

میرلوحی در ادامه گفت:، ولی در هر صورت ما کلا اسپند دود کردن را پیشنهاد نمی‌کنیم، چون تعداد بسیاری از بیماری‌های ریوی و این چنین تنگی نفس در بیمار مبتلا به آسم را هم امکان پذیر، تشدید کند.

این فوق تخصص ریه کودکان درپاسخ به پرسشی درمورد خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و ویروس‌کشی اسپند گفت: خاصیت میکروب‌کشی و ویروس‌کشی اسپند را قبول نداریم و این نوشته اثبات نشده است. اسپند عوارضی دارد یقیناً نه لزوما سرطان‌زایی، چون تا این مدت در بالین و در افراد سالم بازدید نشده که ببینیم آیا واقعا سرطان تشکیل می‌کند یا خیر، بلکه بر پایه اطلاعات آزمایشگاهی این نتیجه گیری را کردند که اگر چه نتیجه‌گیری غلطی نیست، اما نتیجه گیری کاملی هم نیست.

میرلوحی افزود: از آن طرف دود اسپند در افرادی که آسم یا هر بیماری تنفسی دارند عوارضی تشکیل می‌کند. استنشاق دود اسپند یا هر دودی می‌تواند علتتشدید و شعله‌ور شدن بیماری بشود و جزو پیشنهاد‌های معممول ماست که اسپند برای بیمار‌های آسمی دود نکنید. در بیمار آسمی دود اسپند می‌تواند علتتنگی نایچه‌ها و نای بشود که در پزشکی به آن اسپاسم می‌گوییم که خطرناک بوده و حتی می‌تواند تهدیدکننده حیات هم باشد.

وی تصریح کرد: اسپند دود کردن در بهبود کرونا، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و… هم هیچ اثری ندارد و مطالعه متقنی در این عرصه نداریم.

این فوق تخصص ریه کودکان در جواب به این سوال که آیا در سرزمین ما تحقیقات برای اسپند انجام شده است؟ فرمود: من تا بحال تحقیقی در این عرصه ندیده‌ام. امکان پذیر طب سنتی تحقیقی انجام داده باشد، اما من چیزی که در مجله معتبر چاپ شده باشد ندیده‌ام.

میرلوحی در رابطه الزام تحقیق در این عرصه افزود: هر ماده‌ای به صرف این که قدمای ما یا طب سنتی در رابطه منفعت آن سخن بگویید کرده‌اند لزوما به سود نیست، از طرفی نمی‌بشود هم آن را صد درصد رد کرد. در نتیجه باید تحقیق علمی انجام و نتایج انتشار بشود. هنگامی این چنین چیزی همانند اسپند دود کردن به طور گسترده در سرزمین ما وجود دارد باید سود و زیان آن را اشکار کنیم.

هر چیزی که در طبیعت وجود دارد، سودمند نیست

او همین طور گفت: عده‌ای اعتقاد دارند هر چیزی که در طبیعت وجود دارد، سودمند است، در حالی که اینگونه نیست. قارچ‌های بسیاری در طبیعت وجود دارد که اگر آن‌ها را بخوریم می‌میریم یا سرطان کبد تشکیل می‌کند. هر چیز طبیعی لزوما سالم نیست. راه آن تحقیقات و مطالعات زیاد است.

امکان پذیر فلان پزشک طب سنتی بگوید که من درمورد فلان نوشته تحقیقی انجام دادم، اما باید دید آیا آن تحقیق در شرایط درستی انجام و معیار‌های علمی مراعات شده یا خیر. اگر همه شرایط مراعات شده می بود با تحقیقات و مطالعات زیاد تر آن نتیجه تایید خواهد شد. در پزشکی هیچ زمان بر پایه یک مقاله و یک مطالعه نمی‌توان چیزی را رد یا تایید کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران این چنین در رابطه دود کردن عنبرنسا اظهار کرد: ما تاثییر مثبتی از اسپند و عنبرنسا ندیدیم، اما تاثییر منفی زیاد دیده‌ایم. زیاد از افراد امکان پذیر آسم داشته باشند، اما از آن بی خبر باشند و آسم خفیفی داشته باشند. تعداد بسیاری از اوقات کودک آسم خفیفی دارد که با همین دود‌ها یعنی اسپند و عنبرنسا بیماری آن‌ها شعله‌ور می‌بشود؛ یعنی کودک در اغاز خفگی به دست ما می‌رسد.