رهاسازی پشه‌های اصلاح شده ژنتیکی برای مبارزه با تب دنگی در برزیل

به نقل از تارنمای لایوساینس، برزیل اکنون با شیوع بی سابقه تب دنگی دست و پنجه نرم می کند. این بیماری یک عفونت ویروسی است که از طریق نیش یک پشه منتقل می شود.

دانشمندان در برزیل پشه های اصلاح شده ژنتیکی را در محیط زیست رهاسازی می کنند تا با موارد فزاینده تب دنگی در این سرزمین مبارزه کنند.

بیشتر از یک میلیون مورد عفونت ویروسی تب دنگی در دو ماه اول سال جاری میلادی در برزیل گزارش شده است که ۲۲۶ درصد زیاد تر از موارد گزارش شده در زمان شبیه سال ۲۰۲۳ است. شهرهای گوناگون برزیل در حالت اضطراری قرار دارند. در ماه فوریه، ریودوژانیرو با ثبت بیشتر از ۴۲ هزار مورد تب دنگی از اغاز سال تا بحال، حالت اضطراری بهداشت عمومی خبرداد.

تقریبا نیمی از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که خطر ابتلا به عفونت دنگی وجود دارد. این بیماری در برزیل بومی است و به طور مداوم در گردش است. بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹، بیشتر از ۱۱ میلیون مورد تب دنگی در این سرزمین گزارش شد که اوج گسترش این بیماری طبق معمولً در فصل بارندگی از اکتبر تا مه است. شیوع بالای تب دنگی تقریباً هر سه تا چهار سال یک بار اتفاق می‌افتد.

از هر چهار فرد آلوده به ویروس این بیماری، فقط یک نفر دچار علائم بیماری می‌شود که شامل تب، سردرد و حالت تهوع است. این علائم طبق معمولً در زمان دو تا هفت روز از بین می روال. با این حال، این بیماری بعضی اوقات اوقات پیشرفت کرده و شدید می شود و به بستری شدن بیمار در بیمارستان و به گمان زیادً مرگ می انجامد.

هیچ درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. مراقبت های پزشکی با مقصد تسکین درد بیماران و نگه داری حیات آنها انجام می شود. این بیماری به طور مستقیم از یک فرد به فرد دیگر منتقل نمی شود.

مقامات بهداشتی برزیل در روبه رو با افزایش موارد تب دنگی، در حال آزمایش شیوه های جانشین کنترل این بیماری، علاوه بر تشکیل واکسن می باشند. این استراتژی‌ها شامل منفعت گیری از پشه‌های اصلاح‌شده ژنتیکی شده است که توسط شرکت بیوتکنولوژی Oxitec هدایت می‌شود.

این شرکت پشه‌های نر اصلاح شده ژنتیکی Aedes aegypti ، طوری که ویروس تب دنگی را به انسان منتقل می‌کند، پرورش می‌دهد. پشه های تراریخته حامل ژنی می باشند که نوزاد ماده را قبل از بلوغ نابود می کند. تب دنگی فقط از طریق نیش پشه‌های ماده A. aegypti انتشار می‌شود، به این علت رها کردن پشه‌های اصلاح‌شده در یک منطقه می‌تواند به افت تعداد آفاتی که می‌توانند ویروس را به مردم منتقل کنند، پشتیبانی می کند.

تخم‌ پشه‌ نر اصلاح‌شده Oxitec در جعبه‌هایی قرار می‌گیرد که با افزودن آب نوزاد پشه از تخم خارج می‌شود. پشه‌های A.aegypti طبق معمولً در آب راکد به‌اختصاصی، روی دیواره‌های داخلی ظروف نگهدارنده آب، همانند کاسه یا لاستیک تخم گذاری می کنند. به این علت، جعبه های Oxitec از آنچه در طبیعت اتفاق می افتد، پیروی می کنند.

ناتالیا فریرا، مدیر کل شرکت Oxitec در برزیل، او گفت: پشه‌های اصلاح‌شده چرخه درون این جعبه‌ها را در زمان ۱۰ روز کامل می‌کنند تا حشرات بالغ بیرون همراه شوند. این رویکرد می تواند جمعیت پشه A. aegypti را تا ۹۰ درصد در مناطقی که پشه های اصلاح شده ژنتیکی رها می شوند، افت دهد.

شرکت Oxitec این پشه های اصلاح شده را در شهرهای متعدد در برزیل، از جمله سوزانو در ایالت سائوپائولو که به علت تب دنگی در ماه فوریه حالت اضطراری خبرداد، انتشار می کند.

برزیل اولین کشوری نیست که پشه های اصلاح شده ژنتیکی را دریافت می کند. در سال ۲۰۲۱، پشه‌های اصلاح‌شده ژنتیکی A. aegypti برای اولین بار در آمریکا رهاسازی شد تا تعداد پشه‌های وحشی و بیماری‌زا در فلوریدا افت یابد.

دانشمندان به طور به عمد پشه‌ها را در برخی از مناطق جهان، از جمله قسمت‌هایی از برزیل و آمریکا، با نوعی باکتری به نام وولباخیا آلوده کرده‌اند که توانایی پشه‌ها را برای انتشار کردن تب دنگی افت می‌دهد.

نگرانی‌هایی وجود دارد که پشه‌های اصلاح‌شده ژنتیکی بعضی اوقات نوزادانی بوجود می آورند که می‌توانند زنده بمانند تا ژن‌های خود را به حشرات بومی منتقل کنند و پیامدهای ناشناخته ای دارد. اما تا بحال هیچ شواهدی مبنی بر صدمه رساندن به انسان مشاهده نشده است.