۱۰ فیلم دیدنی و تاثیرگذار در رابطه بمب اتمی برای افرادی که از فیلم «اوپنهایمر» لذت بردند_بام وطن

درام زندگینامه ای کریستوفر نولان داستان جی. رابرت اوپنهایمر (با بازی کیلیان مورفی) در دوران رهبری پروژه منهتن، ابتکار نظامی آمریکا برای ساخت بمب اتمی که قرار می بود برای آخر دادن به جنگ جهانی دوم مورد منفعت گیری قرار گیرد را جستوجو می کند.

این فیلم با تمرکز بر وقایعی که مستقیماً توسط اوپنهایمر توانایی می شوند، تصویری پیچیده و دلنشین از این مرد ترسیم می کند و از بزرگی دستاوردهای او می گوید، در حالی که تنها اشاره ای مختصر به عواقب وحشتناکی که به همراه خواهد داشت، دارد.

آمار نهایی تعداد افرادی که در نتیجه بمب های اتمی “مرد چاق” و “پسر کوچک” جان خود را از دست دادند، تا این مدت قطعی نیست اما تعداد تخمینی مرگ ها بین ۱۱۰،۰۰۰ تا ۲۱۰،۰۰۰ نفر است. پیامدهای این دعوا اتمی به ژاپن در عرصه جهانی به خوبی مستند شده است، اما تعداد بسیاری از بینندگان، فیلم اوپنهایمر را تنها برای این تماشا کرده اند که ببینند روایت متفاوت آمریکایی ها از داستان ساخت اولین بمب اتمی و منفعت گیری از آن در ژاپن در آخرین روزهای جنگ جهانی دوم چطور است.

از درام های دهه ۵۰ گرفته تا شاهکارهای انیمیشنی، این ۱۰ فیلم درمورد بمب اتمی و عواقب آن را افرادی که از تماشای فیلم اوپنهایمر لذت بردند باید حتماً تماشا کنند.

۱۰- Rhapsody in August (1991)

کارگردان: آکیرا کوروساوا

آکیرا کوروساوا به وضوح نامی قابل دقت و تحسین شده در عرصه سینمای ژاپن و جهان است که به گفتن یکی از بهترین و تاثیرگذارترین فیلمسازان همه اعصار شناخته می شود. در حالی که این فیلم همانند برخی دیگر از فیلم های او به خوبی مورد دقت قرار نگرفت،  راپسودی در ماه اوت  تا این مدت هم یک توانایی تماشای الزامی برای طرفداران کوروساوا است، به اختصاصی افرادی که به تاثییر طویل زمان و شخصی بمباران اتمی بر مردم عادی ژاپن علاقه دارند.

این فیلم که در اغاز دهه ۹۰ روایت می شود، بر روی زندگی کین (ساچیکو موراسی) تمرکز دارد، یک زن مسن که شوهرش و تعدادی از خواهران و برادرانش را در بمباران اتمی ناگاساکی از دست داده است و فرزندان و نوه هایش به دیدار او می روال.

او که فهمید می شود برادرش در هاوایی در حال مرگ است، آماده می شود تا با پشتیبانی برادرزاده اش کلارک (ریچارد گی یر) به دیدار او برود. راپسودی در ماه آگوست از تصاویر و شخصیت ها برای تفکر موثر در رابطه تاثییر دعوا اتمی بر سه نسل گوناگون از مردم ژاپن، منفعت گیری زیاد تاثیرگذاری می کند. این فیلم این چنین فیلم ماقبل آخر کارنامه هنری حیرت انگیز کوروساوا است.

۹- Day One (1989)

کارگردان: جوزف سارجنت

همانند تریلر زندگینامه ای اوپنهایمر، فیلم  روز یکم  یا  روز اول  نیز نگاهی از درون به مطرح ریزی های پروژه منهتن داشت و این درام مستند تلویزیونی داستان فیزیکدانی مجارستانی به نام لئو زیلارد (مایکل تاکر) را روایت می کند.

این فیلم که با خروج زیلارد از اروپا اغاز می شود، شرح تلاش های او در کنار آلبرت اینشتین (پیتر بورتسکی) برای قانع کردن دولت آمریکا به منظور ساخت بمب اتمی قبل از نازی ها است. با این حال، هنگامی که آلمان ناکامی می خورد، زیلارد تلاش می کند تا از تکمیل کار آمریکا بر روی بمب جلوگیری کند تا از مسابقه تسلیحات هسته ای جلوگیری کند.

روز اول با اراعه نگاهی روشنگرانه به سیاست های پشت پرده این عملیات، از جمله سناریوهایی که رئیس جمهور هری ترومن (ریچارد دیسارت) با آن ها روبه رو می بود، نگاه جالبی به یکی از پیچیده ترین فصل های تاریخ آمریکا است.

این فیلم برنده جایزه اختصاصی درام / کمدی در امی شد و برای وسعت و دقت تاریخی اش مورد تحسین قرار گرفت. این چنین این فیلم بمباران هیروشیما را نشان داده و تصاویری از ویرانی ناشی از آن را به نمایش گذاشت.

۸- I Live in Fear (1955)

کارگردان: آکیرا کوروساوا

یک درام قوی در رابطه پارانویای منفعت گیری از بمب اتمی که در سراسر ژاپن و دیگر نقاط جهان شیوع اشکار کرد، فیلم  من در هراس زندگی می کنم  به بازدید این نوشته پرداخته است که در این چنین دنیای وحشتناکی، با هوش و منطقی بودن چه معنایی دارد.

این فیلم که ۹ سال بعد از بمباران اتمی ژاپن روایت می شود، داستان کارخانه داری به نام کیچی ناکاجیما (توشیرو میفونه) است که رفته رفته از حملات هسته ای در آینده دچار وحشت شده و تلاش می کند خانواده بی میل خود را به برزیل منتقل کند. خانواده ناکاجیما که دلواپس می باشند پدرشان همه دارایی شان را به باد بدهد، امیدوارند او را دیوانه اظهار کنند تا بدین ترتیب از ارثیه شان محافظت شود.

کمدی سیاه کوروساوا نگاهی تلخ و وهم آلود به ترومای بعد از جنگ جهانی دوم و بمباران اتمی ژاپن روی مردم این سرزمین است که تاثییر روانی بمباران اتمی را در جامعه نشان می دهد.

هنگامی که تاکائو (ماسائو شیمیزو) داماد کیچی با خشمگینی به او خبر می دهد که هیچ جای زمین امن نیست – چون اکنون به قدر کافی سلاح هسته ای برای از بین بردن همه حیات روی کره زمین وجود دارد – فیلم کوروساوا به خوبی یک هراس جهانی واقعی که در دوران اتمی و جنگ سرد بر سراسر جهان حاکم می بود را نیز به عکس می کشد.

۷- Barefoot Gen (1983)

کارگردان: موری موساکی

جن پابرهنه  که اقتباسی نصفه نیمه از مانگای کیکی ناکازاکی به همین نام است، نگاهی دلخراش به قربانیان بمباران هیروشیما دارد. این انیمیشن بزرگسالانه داستان پسر خردسالی را جستوجو می کند که در این شهر زندگی می کند و وحشتی که هم در زمان انفجار بمب و هم بعد از انفجار با آن روبه رو می شود را روایت می کند. در حالی که پدر و دو خواهر و برادر او در آتش می سوزند، مادر باردار او زنده می ماند اما بعدتر نوزاد دختری را به دنیا می آورد که در تاثییر سوء تغذیه می میرد.

جن پابرهنه علی رغم این که یک انیمیشن با درجه بندی PG – ۱۳ است، اما برای به عکس کشیدن صحنه بمباران، نشان دادن کنده شدن پوست، کره چشم های در حال ذوب شدن، بدن های زامبی همانند سوراخ شده با شیشه و حتی پرداختن به افرادی که در تاثییر مسمومیت با اشعه جان خود را از دست داده اند، مشهور است.

وزن احساسی این فیلم انیمیشن علتقیاس آن با انیمه مشهور  گورستان کرم های شب تاب  (Grave of the Fireflies) شده است، در حالی که آن را با فیلم مختصر Pikadon ساخته سال ۱۹۷۸ نیز به گفتن تصویری فراموش نشدنی و کابوس وار از وحشت های جنگ که از طریق لنز انیمه روایت می شود، قیاس کرده اند.

۶- Empire of the Sun (1987)

فیلم  امپراطوری خورشید  یکی از ساخته های کمتر شناخته شده استیون اسپیلبرگ است که داستان آن در طول جنگ جهانی دوم روایت می شود و سفر یک پسربچه دانش آموز بریتانیایی را پوشش می دهد که در زمان دعوا ژاپن به شانگهای در سال ۱۹۳۷ به حال خود رها شده است.

او که اکنون در کمپ اسرای جنگی غربی نگهداری می شود توسط مردی به نام باسی (جان مالکوویچ)، ملوان آمریکایی که او نیز اسیر است، مورد مراقبت قرار می گیرد. در اواخر فیلم، جیمی جوان (کریستین بیل) برق دوردست بمباران اتمی ناگاساکی را می بیند.

در این لحظه یک زیبایی ترسناک وجود دارد، به گونه ای که جیمی دچار تروما شده، این درخشندگی را به روح یک زندانی در کمپ و دوست تازه درگذشته اش که به بهشت صعود کرده تفسیر می کند. او با شور و شوق به نوری در دوردست و رنگ های مرگبار در آسمان خیره می شود.

جای سوال است که آیا می شد انفجار اتمی را از شانگهای دید یا نه، اما این سکانس لحظه ای اثرگذار و قوی را خلق می کند که همزمان ترسناک، تکان دهنده و از لحاظ عاطفی متناقض است.

۵- Black Rain (1989)

کارگردان: شوهی ایمامورا

این فیلم را نباید با فیلمی ضعیف به همین نام ساخته ریدلی اسکات که در سال ۱۹۸۹ اکران شد نادرست گرفت،  باران سیاه  ساخته شوهی ایمامورا فیلمی قشنگ و با شدت روایت دقیق است که با تصویری سیاه و سفید از داستان، زیاد موفق عمل کرده است.

این فیلم داستان یاسوکو (یاشیکو تاناکا) است که با خاله اش زندگی می کند و ازدواج او به علت قرار گرفتن در معرض تشعشعات هسته ای (باران سیاه) در بمباران اتمی پنج سال قبل غیرممکن به نظر می رسد. در حالی که او در نهایت با یک قدیمی سرباز مبتلا به اختلال استرس بعد از سانحه ازدواج می کند، یاسوکو با گذشت سال ها تسلیم بیماری تشعشع و سرطان شده و جان می بازد.

نگاهی دلخراش به زندگی هیباکوشا (لغت ژاپنی ها به معنی “مردم بمب زده” که برای توصیف بازماندگان این دو بمب اتمی به کار می رود)، این فیلم به شکل تکان دهنده ای بدن های سوخته و تحول شکل داده و مرگ تدریجی و دردناک قربانیان ژاپنی این بمباران ها را نشان می دهد.

تمرکز این فیلم بر انزوای اجتماعی تعداد بسیاری از بازماندگان بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی (علاوه بر مشکلات جسمی هولناکشان) به اندازه دقایق آغازین فیلم تاثیرگذار است، روایتی که مخاطبان را در قلب ماجرای دعوا اتمی به هیروشیما قرار داد.

۴-  Labyrinth of Cinema (2019)

کارگردان: نوبوهیکو اوبایاشی

هزارتوی سینما ، آخرین فیلم کارگردان تجربی، نوبوهیکو اوبایاشی، سه ساعت شگفتی سورئالیستی را به عکس می کشد که به همان اندازه که بلندپروازانه است، خیره کننده نیز هست. در حالی که یک سینمای کوچک ژاپنی آخرین فیلمش را نمایش می دهد، سه مرد و یک دختر مدرسه ای کوچک در نمایش همه شب فیلم های جنگی شرکت می کنند تا به شیوه خود آخر کار این سینما را جشن بگیرند. با این حال، هنگامی آن ها به درون فضای فیلم هایی که تماشا می کنند منتقل می شوند، خود را در مبارزه ای ناامیدانه برای بقا می بینند.

در حالی که این فیلم به بازدید سه لحظه مهم در تاریخ نظامی ژاپن می پردازد، بدون شک سکانسی که این چهار شخصیت را در هیروشیما در اغاز بمباران اتمی قرار می دهد، دلنشین ترین و اثرگذارترین سکانس این فیلم است. هزارتوی سینما با منفعت گیری از روایت غیرمعمول خود برای نشان دادن قوت سینما و در عین به عکس کشیدن بی معنایی جنگ، شاهکاری هیپنوتیزم کننده از فیلمسازی تجربی است.

۳- Children of Hiroshima (1952)

کارگردان: کانتو شیندو

فیلم  کودکان هیروشیما  کم تر از یک دهه بعد از نابودی هیروشیما در تاثییر شلیک بمب اتمی موسوم به “پسر کوچک” انتشار شد. این فیلم که با تصاویری ماندگار از ویران شدن شهر اغاز می شود، زیاد سریع تمرکز خود را بر روی روایت تاکاکو (نوبوکو اوتوا) قرار می دهد، معلم جوانی که برای دیدن قبر خانواده اش به هیروشیما سفر می کند و با خدمتکار اسبق خود، ایواکیچی (اوسامو تاکیزاوا) که به شدت زخمی شده ملاقات می کند.

او این چنین به محل ساختمان مهدکودکی که قبلاً در آن تدریس می کرد می رود و برخی از دانش آموزان اسبق خود را اشکار می کند و عواقب مخرب بمباران را از نزدیک و به طور دست اول می بیند.

این فیلم که بر پایه روایت های واقعی ساخته شده، تمرکز خود را بر روی هیباکوشاها و چگونگی طرد شدن آن ها از جامعه بدون زمان های شغلی می گذارد، موضوعی که به شکلی بی نقص و دقیق توسط کانتو شیندو که عواقب بمب را از دیدگاه مردم عادی و زخمی به عکس کشیده می بود، به نحوه قابل تحسینی مدیریت می شود.

این فیلم زیاد تر با  هیروشیما  انتشار شده در سال ۱۹۵۳ قیاس شده است، فیلمی که در اراعه تاثیرات بمباران اتمی این شهر تصاویر هولناک تری داشت و به شدت از رهبران سیاسی آمریکا و ژاپن که علتاین فاجعه شدند انتقاد می کرد. هر دو فیلم در عین حال که با توانایی های ناخوشایند دیداری همراه می باشند، اما تماشای آن ها مورد قیمت و روشنگرانه است.

۲- In This Corner of the World (2016)

کارگردان: سونائو کاتابوچی

یکی دیگر از تصاویر دلخراش و انیمیشنی از جنگ بر پایه یک مانگا،  در این گوشه دنیا ، اقتباسی بی رحمانه و در عین حال قشنگ از داستان فومیو کونوئه می بود. داستان از این قرار است که سوزو (رنا نونن)، هنرمند جوان و مهربانی است که در طول جنگ جهانی دوم در نزدیکی هیروشیما زندگی می کند و در تاثییر دعوا هوایی، دستش را از دست می دهد، بمبارانی که تبدیل مرگ خواهرزاده جوانش نیز می شود.

هنگامی که خانواده سوزو در بمباران هیروشیما کشته می شوند، او و همسرش از یک کودک یتیم مراقبت می کنند و برای زندگی جدیدی به شهر کوری می روال.

این فیلم انیمه یک داستان دلخراش و در عین حال شخصی و تایید کننده زندگی در رابطه بقا در دوران جنگ است که دو عکس از انفجار اتمی را به بینندگان اراعه می دهد و عکس دوم به طور خاص تکان دهنده و ترسناک است. در این گوشه دنیا به لطف داستان احساسی و تاثیرگذار و انیمیشن دستی زیبایش با تحسین گسترده ای در سراسر روبه رو شد. این فیلم به گفتن یکی از کمتر دیده شده ترین فیلم های انیمه ای در سال های تازه شناخته می شود.

۱- Hiroshima Mon Amour (1959)

کارگردان: آلن رنه

هیروشیما عشق من  که محصول مشترک سینمای ژاپن و فرانسه است، یکی از ستون های تعیین کننده سینمای موج نوی فرانسه به شمار می رود و در عین حال اولین فیلم بلند آلن رنه نیز به شمار می آید که اتفاقاً اثری زیاد تاثیرگذار از آب درآمد.

این فیلم که یک درام رمانتیک است، داستان یک بازیگر فرانسوی است که در حال کار بر روی یک فیلم ضد جنگ در ژاپن است و رابطه ای عاشقانه را با یک معمار ژاپنی که خانواده اش را در تاثییر بمب اتمی از دست داده است، برقرار می کند.

قبل تراژیک خود این هنرپیشه – که در آن عاشق یک سرباز آلمانی می بود که بعدها کشته شد، و بعدها مردم روستایش سر او را به برای این عشق تراشیدند – در برابر درد درونی معمار ژاپنی به زیبایی متعادل شده است.

این فیلم داستانی تلخ و تامل برانگیز درمورد صدمه های بین المللی جنگ جهانی دوم است. هیروشیما عشق من به طور گسترده ای برای بازی خیره کننده امانوئل ریوا و عکس نوآورانه آن از میلیون ها رنج کشیده ای که از جنگ جهانی دوم متضرر شدند، مورد تحسین همگان قرار گرفت.