به گزارش بام وطن
بر پایه قانون پولی و بانکی سرزمین، امتیاز انتشار کردن پول رایج سرزمین در انحصار دولت است و این امتیاز، با مراعات مقررات این قانون، منحصراً به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واگذار شده است. تا قبل از سال ۱۳۳۸ بانک ملی ایران ماموریت های بانک مرکزی همانند حق انحصاری انتشار کردن اسکناس و تنظیم جریان پول سرزمین را به مسئولیت داشت؛ به این علت تیر پیکان انتقادات همتی به طور اشکار دولت سیزدهم و بانک مرکزی را مقصد گرفته است.
همتی پیش از این و در آبان ۱۴۰۲ نیز در سخنانی شبیه نسبت به افزایش انتشار کردن پول در سرزمین معترض شده و حرف های می بود: «مطابق آمار‌های اراعه شده رشد پایه پولی منتهی به مرداد ماه برابر با ۴۱ درصد بوده است این بدان معناست که ماهی ۲۳ هزار میلیارد تومان پول چاپ شده است. مگر امکان پذیر با این حجم چاپ پول تورم را مهار کرد؟ در یک سال ۲۸۰ هزار میلیارد تومان پول چاپ شده است. با این آمار اکنون هی شعار بدهید که تصمیم مهار تورم را دارید؛ مگر می‌توانید تورم را کنترل کنید؟ هنگامی بانک مرکزی استقلالی برای اعمال سیاست پولی در روبه رو سیاست مالی ندارد، قادر به کنترل تورم نیست.»
به باور اقتصاددانان در شرایطی که یک سرزمین با مشکلاتی در قسمت‌های نقدینگی، گردش پول یا نرخ تورم روبه رو است، قضیه چاپ پول یک چالش بزرگ خواهد می بود، اما این به معنی این نیست که افزایش انتشار کردن پول همیشه بد است یا نتیجه منفی دارد. با دقت به این شرایط سوال‌هایی نقل است از جمله این که علل و پیامد‌های انتشار کردن پول در سرزمین چیست؟ مرتضی عزتی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه ئیت علمی دانشگاه پرورش مدرس در گفتگو با فرارو به این سوال‌ها جواب داده است:
انتشار کردن پول زیاد تر در شرایط افزایش تشکیل موجه است
مرتضی عزتی او گفت: «فکر کنیم یک سرزمین ۱۰۰ واحد تشکیل دارد، اگر در این سرزمین ۱۰۰ تومان پول در جریان باشد، هر واحد کالا یک تومان به فروش می‌رسد، چون این پول داخل بازار شده، می‌چرخد و سپس تبدیل به کالا می‌شود، اگر به جای ۱۰۰ واحد، ۱۰۰ واحد دیگر پول انتشار کنیم و به ۲۰۰ واحد پول برسیم، نتیجه این می‌شود که برای این ۲۰۰ واحد پول کالایی وجود ندارد. در این حالت، خریدارانی که پول اضافی در دست دارند، داخل رقابت خواهد شد و به کالای بیشتری علاقه مند خواهد شد. در این چنین شرایطی، هر چه رقابت بین خریداران برای یک کالا زیاد تر شود، قیمت افزایش اشکار می‌کند. در ساده‌ترین حالت، هر ۱۰۰ واحد کالا به جای ۱۰۰ واحد پولی، به ۲۰۰ واحد پولی به فروش می‌رسد. درواقع قیمت کالایی که تا دیروز ۱۰۰ واحد می بود، به ۲۰۰ واحد رسیده در حالی که مقدار کیفیت و حجم کالا تغییری نکرده است. بعد قیمت کالای مذکور، دقیقا ۲ برابر شده است. این سناریو که تعریف کردم دقیقا اولین انتظاری است که بعد از افزایش انتشار کردن پول در یک سرزمین می‌رود.»
او گفت: «سرزمین‌ها وقتی به این نتیجه می‌رسند که به افزایش انتشار کردن پول دست بزنند که تشکیل افزایش اشکار کند و به تناسب رشد اقتصادی دست به انتشار کردن پول می‌زنند که در این شرایط، انتشار کردن پول ضرری ندارد و در کنار آن امکان پذیر شدت گردش پول به دلایلی افت اشکار کند که اگر این اتفاق رخ دهد، نیاز به افزایش انتشار کردن واحد پولی کاملا محسوس خواهد می بود و می‌توان عمل به این چنین کاری کرد. یقیناً آن چه که اکنون رخ می‌دهد این است که عمده پولی که انتشار می‌شود در چارچوب فضای مجازی جا به جا می‌شود و امکان پذیر تقلب و تخلف‌هایی نیز در آن صورت بگیرد. درواقع پولی وجود ندارد، اما حساب‌ها و بده و بستان‌ها در فضای غیرحقیقی رخ دهد. درواقع منظور من وقتی است که ۲ الی ۳ نفر با هم خرید وفروش می‌کنند، اما فقط در دفتر معاملاتشان بده و بستان دارند یا با هم تسویه حساب کلامی می‌کنند و پولی بین آنان رد و بدل نمی‌شود، که همین نوع مبادلات نیز در تشخیص این که یک سرزمین نیاز به انتشار کردن پول دارد یا ندارد موثر است. تعداد بسیاری از معامله های بازار‌های سنتی ما دقیقا با همین روش انجام می‌شود. نمی‌توانیم بگوییم این نوع خرید وفروش ایرادی دارد یا مخل بازار است، اما این نوع معامله های فاقد جا به جایی پول حقیقی است.»
پیامد‌های منفی انتشار کردن بی رویه پول
این اقتصاددان او گفت: «یک مسئله مهم دیگر این است که بعضی اوقات در برخی کشورها، معامله های به دلار انجام می‌شود. این روش نیز در نیاز سرزمین به انتشار کردن پول موثر است، این چنین بعضی اوقات اوقات بعد انداز‌ها با دلار انجام می‌شود. درست همانند بعد‌انداز‌های برخی از شهروندان در ایران. این نوع بعد انداز علتمی‌شود که دلار تبدیل به جایگزینی برای پول‌های داخلی شود و نیاز به پول در برخی حوزه‌ها را افت می‌دهد در نتیجه نیاز کمتری به انتشار کردن پول در جامعه وجود خواهد داشت. علت این که هر نوع سخن بگویید از گمان انتشار کردن پول زیاد تر در سرزمین، تشکیل اضطراب می‌کند، این است که ما در ایران، رشد اقتصادی نداریم. رشد اقتصادی ما در دهه ۱۳۹۰ تا کنون به طور متوسط ۱ درصد و حتی کمتر بوده و ما باید به تناسب همین شرایط پول چاپ کنیم. هنگامی شدت گردش پول بالا می‌رود این شدت گردش پول، خود جانشین پول است یعنی خود، تاثییر تورمی پول را تشکیل می‌کند.»
او گفت: «فارغ از این که آمار‌های جاری حوزه اقتصاد سرزمین درست است یا غلط و فارغ از این که رشد اقتصادی سرزمین ما به علت فروش نفت و به نوعی خارج از حیطه کوششهای مدیران اقتصادی در داخل سرزمین است و رشد چشمگیری در حوزه‌های مهم داخلی همانند کشاورزی نداریم، حتی اگر رشد اقتصادی ما ۴ درصد باشد و همه تشکیل هم داخل سرزمین رخ دهد ما نباید ۲۵ درصد پول انتشار کنیم. اکنون امار‌های رسمی دولت مشخص می کند که ۲۶ درصد رشد نقدینگی داریم و تشکیل ما نیز بر پایه آمار‌های رسمی، ۴ درصد رشد داشته، یعنی ۲۰ درصد نقدینگی اضافی داریم و اگر پول هم انتشار کرده باشیم، ان هم به تناسب همین مقیاس‌ها در حالت اقتصاد سرزمین تاثییر گذاشته و تورم تشکیل می‌کند. یقیناً موارد فرد دیگر نیز در افزایش تورم موثر است، اما من فقط از زاویه چاپ پول یه این نوشته پرداختم. درواقع من با این فکر سخن بگویید کردم که دیگر عوامل تشدید کننده تورم فعال نشوند. یعنی اگر قیمت دلار تحول نکند، اتفاق سیاسی و امنیتی یا نظامی رخ ندهد یا دولت با کسری بودجه روبه رو نشود؛ به این علت اصرار من این است که مهم‌ترین پیامد منفی انتشار کردن بی علت پول، تورم است.»
دسته بندی مطالب
خبرهای ورزشی
