مهاجرت یک میلیون ایرانی به این کشورها/ مهاجرت شکل عوض کرد

یکی یکی بار سفر را می‌بندند. راهی کشورهای دیگر خواهد شد؛ به حوزه خلیج فارس، ترکیه و دورترها همانند امریکا. افزایش مهاجرت از ایران دیگر سخن جدیدی نیست، اما از اهمیت آن چیزی کم نمی‌کند.

برای هر فرد مهاجر تا سن ۲۳ سالگی بیشتر از ۲ میلیارد تومان هزینه آموزشی و سلامت در سرزمین صورت گرفته است. با این حال برخی از کشورها بدون هزینه‌کرد خاصی و با سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزه مهاجرت، برخی از این افراد را جذب بازار کار خود می‌کنند.

پر کردن جای خالی مهاجران ایرانی اما چندان راحت نیست؛ جای خالی آنها در جمعیت سرزمین و در بازار کار. یک روز سخن بگویید از مهاجرت پزشکان و استارتاپی‌ها است و روز دیگر کارگران ماهر قالیباف و رفوگران. مهاجرت تنها به یک حوزه کاری محدود نیست. شهر و روستا هم ندارد. یکی از قلب تهران عمل به مهاجرت از ایران می‌کند و آن یکی از روستایی دورافتاده راهی سرزمین فرد دیگر می‌بشود.

مهاجرت از کانال‌های مختلفی صورت می‌گیرد. برخی از این مهاجرت‌ها اقتصادی است. یعنی فرد مهاجر با مقصد بهتر شدن حالت زندگی و شرایط اقتصادی راهی جای فرد دیگر می‌بشود. این نوع مهاجرت به اشکال مختلفی صورت می‌گیرد؛ یعنی مهاجرت اندوخته انسانی و اندوخته مالی. مورد دوم به این شکل است که فرد در سرزمین فرد دیگر اندوخته‌گذاری می‌کند، همانند خرید ملک یا سهام شرکت در کشورهای دیگر.

مهاجرت مجازی از سرزمین

با این حال هنگامی سخن بگویید از مهاجرت اندوخته انسانی می‌بشود، زیاد تر سخن بگویید از جابه‌جایی فیزیکی می‌بشود. در حالی‌که برخی از افراد مهاجرت مجازی می‌کنند. به این صورت که با توانایی و تخصصی که دارد به طور دورکاری برای کشورهای دیگر کار می‌کند.

مطالعه زیاد تر: مهاجرت ۱۱۵ نفر از یک روستا به استرالیا/ ایران رتبه اول هدررفت اندوخته انسانی را دارد

رصدخانه مهاجرت ایران در سالنامه مهاجرت ۱۴۰۱ آورده که اندوخته انسانی امکان پذیر با تاثییر از شرایط محیط داخلی و خارجی و تمایلات و انگیزه‌های درونی خود، مهاجرت مجازی کند. به این معنی که بخشی از یا کل قابلیت‌های دانشی و مهارتی خود را در جایی دیگر (که در آنجا وجود فیزیکی ندارد) به کار ببندد. امروزه با دقت به فراهم شدن زیاد تر زیرساخت‌های کار از راه دور، مهاجرت مجازی به یکی از گزینه‌های جدی مهاجرت برای افراد قبل از مهاجرت فیزیکی یا برای افرادی که به دلایل گوناگون امکان مهاجرت فیزیکی ندارند، تبدیل شده است.

زنگ خطر مهاجرت مجازی برای کارفرمایان ایرانی

انچه که در سالنامه مهاجرت ۱۴۰۱ آمده، آخرین بازدید‌ها مشخص می کند که ۴۱ درصد مدیران کسب‌وکارها تصمیم دارند که به منظور پر کردن خلأ نیروی انسانی متخصص در آینده، از پیمانکاران و برون‌سپاری منفعت گیری می‌کنند. این کار می‌تواند زنگ خطری برای کارفرمایان ایرانی در از دست دادن نیروی کاری متخصصی باشد که مهاجر نیست، اما برای کارفرمای ایرانی هم کار نمی‌کند. مسأله‌ای که از آن به گفتن مهاجرت مجازی یاد می‌بشود.

رصدخانه مهاجرت ایران نوشته که افزایش نیاز به نیروی متخصص کاری و تسهیل و روندهای دورکاری جهت پررنگ شدن مهاجرت مجازی در آینده نزدیک خواهد شد. یقیناً اکنون با وجود جذابیت و منفعت‌وری زیاد تر کار منعطف، حتی در کشورهای پیشرفته نیز فقط بین ۲۰ تا ۲۵ درصد مشاغل قابلیت دورکاری دارند.

تسهیل دورکاری و انعطاف کاری در آینده خطر بزرگی برای مشاغلی با نیاز به وجود فیزیکی افراد، خواهد می بود. چراکه این افراد به علت دسترسی کمتر به قابلیت کار منعطف به تحول شغل تمایل اشکار خواهد کرد.

۱۲ هزار ویزا برای ایرانیان در سال برای مقاصد مهم

تا بحال آماری از مقدار مهاجرت مجازی ایرانیان انتشار نشده است. اما از مهاجرت اقتصادی که به طور فیزیکی جابه‌جا شده‌اند، هر چند زمان یکبار آمارهایی انتشار می‌بشود.

رصدخانه مهاجرت ایران در این مورد نوشته که بر پایه آمار ویزاهای دریافتی ایرانیان در برخی مقاصد مهم شامل امریکا، کانادا، استرالیا، انگلستان و اتحادیه اروپا به طور متوسط در ۱۲ سال تازه، سالانه ۱۲ هزار ویزای موقت یا دائم یا اجازه اقامت کاری در این مقاصد برای ایرانیان صادر شده است.

انچه که در سالنامه مهاجرت سال قبل آمده، یکی از بازارهای مهم نیروی کار بین‌الملل، کشورهای حاشیه خلیج فارس می باشند. برخی از این کشورها در طول تاریخ به طور سنتی محل رفت و آمد تجار و نیروی کار ایرانی نیز بوده‌اند.

بنا بر آمارهایی که در این سالنامه آمده، هم‌اکنون نیز تعداد ایرانیانی که در این کشورها برای کار اقامت دارند یا رفت و آمد دارند، مطابق تخمین‌های حاضر بالغ بر یک میلیون نفر است. هم اکنون با برنامه‌های تازه این کشورها در گسترش اقتصادی و به تبع آن در جذب نیروی انسانی ماهر و تعریف برنامه‌های مهاجرتی خاص برای گروه‌های گوناگون نیروی انسانی از جمله برنامه‌نویسان، کادر درمان، توانایی های فرهنگی، ورودی خوبی از نیروی انسانی ماهر و باکیفیت بالای ایران دارند.

۴۵ هزار دلار هزینه آموزش و سلامت یک مهاجر ایرانی

مسئله مهمی که در فرایند مهاجرت نباید از آن غافل ماند، هزینه‌ای است که برای یک فرد مهاجر از سوی دولت‌ها می‌بشود. اکنون سوال این است که برای آموزش هر فرد فارغ‌التحصیلی که برای کار مهاجرت می‌کنند یا دانشجویی که با انگیزه ادامه تحصیل از سرزمین خارج می‌بشود، چه مقدار اندوخته‌گذاری می‌بشود؟

رصدخانه مهاجرت ایران سال قبل این هزینه را محاسبه کرد. در گزارش رصدخانه آمده که با در نظر گرفتن ۲۳ سالگی به گفتن آخر مقطع کارشناسی و سن معمول زیاد تر دانش‌آموختگان ایرانی در زمان مهاجرت، می‌توان تخمینی از هزینه‌های دولتی آموزش و سلامت صرف شده برای هر مهاجر انجام داد.

محاسبات رصدخانه مهاجرت ایران با منفعت گیری از داده‌های یونسکو مشخص می کند که دولت ایران برای یک فرد متولد ۱۳۷۶ که در سال ۲۰۱۹ در سن میانگین مهاجرت قرار گرفته است تا آخر آموزش ابتدایی بیشتر از ۸ هزار دلار (برابری قوت خرید-دلار ثابت)، تا آخر دوره متوسطه بیشتر از ۲۴ هزار دلار و تا آخر مقطع کارشناسی بیشتر از ۳۷ هزار دلار هزینه آموزش عمومی کرده است.

رصدخانه در ادامه نیز با استناد به آمار بانک جهانی گزارش داده که هزینه‌کرد دولت برای سلامت یک فرد در ۲۳ سال منتهی به سال ۲۰۱۹ میلادی، به طور تجمعی نزدیک به ۸ هزار دلار می‌بشود. به این علت می‌توان او گفت که برای هر فردی که در سال ۲۰۲۰ به سن میانگین مهاجرت، یعنی ۲۳ سالگی می‌رسد و تحصیلات کارشناسی را هم همه می‌کند، بیشتر از ۴۵ هزار دلار هزینه آموزشی و سلامت صورت گرفته است.

با احتساب قیمت دلار اکنون، بیشتر از ۲ میلیارد تومان هزینه آموزش و سلامت برای یک فرد تا سن ۲۳ سالگی می‌بشود.

با این حال نه هشدار کارشناسان به گوش مقامات رسیده است، نه صف مردم در سفارتخانه برای ویزا به چشم آنها می‌آید. ایرانیان گروه گروه به کشورهای دیگر می‌روال. مهاجرتی که برای تعداد بسیاری از آنها یک بلیت بدون برگشت است و برای همیشه قید برگشت به سرزمین را می‌زنند.