حاشیه‌نگاری بر فیلم‌های فجر ۴۳؛ از تخلف در مقررات فراخوان تا وجود پررنگ کمدی‌ها_بام وطن

 با اظهار اسامی فیلم‌های حاضر در قسمت «سودای سیمرغ» و پویانمایی چهل و سومین جشنواره فیلم فجر بازار گمانی زنی‌ها و سخن بگویید از فیلم‌های این دوره از جشنواره داغ شده است.

سپس از اشکار شدن ۳۳ فیلم قسمت مسابقه و ۴ فیلم قسمت پویانمایی همانطور که پیش‌بینی می‌شد فیلم‌های «پیر پسر» اکتای براهنی، «رکسانا» پرویز شهبازی، «بی سروصدا» مجیدرضا مصطفوی و «غریزه» سیاوش اسعدی جایی در بین آثار قسمت مسابقه نداشتند. جدا از مشکلاتی که امکان پذیر این آثار در دریافت پروانه نمایش و ممیزی داشته باشند چون در فستیوال‌های خارجی وجود اشکار کرده‌اند مطابق آیین نامه جشنواره امکان وجود در جشنواره را ندارند که یقیناً به نظر می‌رسد این قانون برای همه فیلم‌ها از جمله «ترک عمیق»، «داد»، «سونسوز» و «ماریا» مراعات نشده است چون این آثار پیش از این در فستیوال‌های خارجی وجود داشته‌اند از این رو حضورشان در قسمت مسابقه تخلف از مقررات رسمی درج شده در فراخوان محسوب می‌شود.

از طرف دیگر محمدرضا مصباح عضو هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر در صفحه مجازی خود با اشاره به حذف فیلم برادر منوچهر شاهسواری از جشنواره برای به وجود نیامدن شائبه و حلالیت طلبیدن از فیلمسازانی که آثارشان رد شده از اکران همه آثار مشکل‌دار سال‌های تازه در بخشی اختصاصی در جشنواره فجر خبر داد.

قاتل و وحشی

محمود گبرلو دیگر عضو هیئت انتخاب جشنواره هم در صفحه اجتماعی اش توضیحی درمورد آثار حذف شده داد و همین طور گفت که سپس از دیدن این فیلم‌ها به هیئت انتخاب اظهار شده این آثار منع قانونی دارند و اشتباهاً برای دیدن در اختیار هیئت انتخاب قرار گرفته‌اند اما قرار است فیلم‌هایی که خارج از مسابقه قرار گرفتند و یا به‌خاطر منع قانونی انتخاب نشدند همانند «پیر پسر» و یا برخی فیلم‌های که طی سال‌های قبل از حساسیت‌هایی برخوردار بودند و نمایش عمومی نداشتند همانند «قاتل و وحشی»، با موافقت سازندگانش در قسمت اختصاصی‌ای به نمایش گذاشته شود.

با اظهارات مصباح و گبرلو بالاخره این امید می‌رود که علاوه بر فیلم‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد سپس از چند سال ناظر نمایش آثاری چون «قاتل و وحشی» حمید نعمت الله نیز باشیم.

در این دوره با حذف قسمت «نگاه نو» که اختصاصی وجود فیلم اولی‌ها می بود و اضافه شدن فیلم‌های این قسمت به قسمت «سودای سیمرغ» و نمایش آثاری در قسمت اختصاصی، ناظر یکی از شلوغ ترین ادوار فیلم فجر هستیم.

یکی از نکات مورد دقت در جشنواره چهل و سوم وجود بیشتر از ۴ فیلم کمدی در این دوره است؛ فیلم‌هایی چون «صددام» پدرام پورامیری، «آنتیک» هادی نائیجی، «کفایت مذاکرات» سهیل موفق و «شاه نقش» ناظر احمدلو. فیلم «تاکسیدرمی» محمد پایدار هم از فضایی فانتزی با رگه‌هایی از کمدی برخوردار است با این حساب برخلاف دوره‌های قبل که جشنواره فیلم فجر روی خوشی به سینمای کمدی نشان نمی‌داد امسال اقبال به آثار کمدی رو کرده و هیئت انتخاب چند تاثییر کمدی را برای وجود در قسمت مسابقه برگزیده است که یقیناً باید دید این آثار چه مقدار در بین انتخاب‌های هیئت داوران جای خواهند داشت. ابراهیم عامریان تهیه کننده فیلم‌های موفق کمدی در چند سال تازه از جمله «فسیل»، «هفتاد سی» و سه گانه «تگزاس» برای اولین بار در جشنواره با فیلم «کفایت مذاکرات» وجود دارد. از محمد پایدار کارگردان «تاکسیدرمی» نیز در قسمت فیلم مختصر، «راوی» پذیرفته شده است.

تاکسیدرمی

در این دوره از جشنواره ناظر ۱۳ فیلم اولی هستیم و با غیبت فیلمسازان قدیمی کار و قدیمی سینمای ایران تنها از نسل دوم و سوم سینماگران سپس از انقلاب رسول صدرعاملی با فیلم «قشنگ صدایم کن»، ابوالفضل جلیلی با فیلم «داد» و ابراهیم حاتمی کیا با نسخه سینمایی، سریال «موسی کلیم الله» در جشنواره وجود دارند.

در این بین از فیلمسازان جوان‌تر نیز ناظر آثاری از محمدرضا خردمندان، حمید زرگرنژاد، حسین دارابی، جواد افشار، علی غفاری، ناظر احمدلو، ابراهیم ایرج زاد، سهیل موفق، محسن تنابنده، ابوالفضل صفاری و … هستیم. تنها کارگردان زن این دوره از جشنواره فیلم فجر نیز بهنوش صادقی است که با فیلم «مرد آرام» به تهیه کنندگی همسر خواهرش مهدی هاشمی در جشنواره وجود دارد. نیکی کریمی نیز تنها تهیه کننده زن جشنواره است که با فیلم «وقتی در ابدیت» به کارگردانی مهدی نوروزیان به رقابت می‌پردازد.

وقتی در ابدیت

به نظر می‌رسد در جشنواره چهل و سوم فیلم فجر با ۵ فیلم درمورد شهدا و قهرمانان دفاع مقدس و مقاومت مواجه خواهیم می بود اما مسئله مورد دقت این است که ۲ فیلم «اشک هور» مهدی جعفری و «اسفند» دانش اقباشاوی هر ۲ با یک نوشته درمورد شهید علی هاشمی و قرارگاه سری نصرت ساخته شده‌اند که از زمان‌ها قبل درمورد مضمون مشترک این فیلم‌ها و چرایی انتخاب یک نوشته برای ۲ فیلم حاشیه‌هایی نقل شده می بود.

از دیگر فیلم‌های امسال با نوشته مقاومت و شهدا می‌توان به «صیاد» جواد افشار درمورد شهید صیاد شیرازی و «خدای جنگ» حسین دارابی با نگاهی به زندگی شهید حسن طهرانی‌مقدم اشاره کرد. فیلم «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری نیز درمورد شهید سعید قهاری سعید است.

امسال ارگان‌های گوناگون کمتر از سال قبل در جشنواره فیلم دارند. بنیاد سینمایی فارابی با «اسفند»، «قشنگ صدایم کن» و «صیاد» به طور مشترک با ارگان‌ها و نهادهای فرد دیگر چون سازمان اوج، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد شهید و امور ایثارگران در جشنواره وجود دارد.

سازمان اوج نیز علاوه بر «اسفند» فیلم «خدای جنگ» را هم به کارگردانی حسین دارابی و تهیه‌کنندگی سعید سعدی در جشنواره دارد که روایتی حساس از یک اتفاق واقعی و مهمِ معاصر را به عکس کشیده است.

خدای جنگ

سازمان سینمایی سوره با ۶ فیلم مختصر «مطلب»، «بچه‌خوان»، «سُل»، «راوی»، «خسرو ۱۲۷»، «روز خداحافظی» و ۳ فیلم بلند «تاکسیدرمی»، «ناتور دشت» و «اشک هور» در جشنواره وجود دارد. «اشک هور» در واقع نسخه سینمایی سریالی با گفتن «قرارگاه سری نصرت» است با این حساب ۲ فیلم، «موسی کلیم الله» ابراهیم حاتمی کیا و «اشک هور» مهدی جعفری آثاری می باشند که در آینده به گفتن سریال از تلویزیون پخش خواهند شد.

فیلم سینمایی «شمال از جنوب غربی» به کارگردانی حمید زرگرنژاد و تهیه‌کنندگی مهدی مددکار و فیلم «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری و تهیه‌کنندگی آرش زینال خیری نیز محصول انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت فتح است. این چنین فیلم سینمایی «۱۹۶۸» به کارگردانی امیرمهدی پوروزیری و تهیه کنندگی ایرج محمدی نیز محصول سینمایی موسسه امام روح الله (ره) است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان علاوه بر فیلم «قشنگ صدایم کن» که محصول مشترک با فارابی است فیلم «چشم بادومی» را هم به کارگردانی ابراهیم امینی و تهیه‌کنندگی سجاد نصراللهی نسب در جشنواره دارد.

فیلم «بچه مردم» به کارگردانی محمود کریمی و تهیه‌کنندگی سیدعلی احمدی محصول موسسه خیریه بهشت امام رضا (ع) است. فیلم «مرد آرام» بهنوش صادقی نیز محصول عکس شهر و فیلم «بازی خونی» به کارگردانی حسین میرزامحمدی و تهیه‌کنندگی سعید پروینی نیز از طرف موسسه شهید آوینی در جشنواره وجود دارد.

ترک عمیق

در این دوره از جشنواره سعیدی سعدی، علی قائم مقامی، ایرج محمدی، محمود رضوی، علی لدنی، مهدی فرجی، محمدرضا شفیعی، سیدامیر سیدزاده، سعید خانی و مرحوم جلیل شعبانی از جمله تهیه کنندگان باسابقه جشنواره می باشند. یکی از نکات دلنشین این دوره وجود آرمان زرین کوب تهیه کننده شناخته شده تلویزیونی («مرگ تدریجی یک رویا» و سه گانه «ستایش») است که با فیلم «ترک عمیق» به تهیه کنندگی محسن چگینی که او هم از تهیه کنندگان تلویزیون است در جشنواره وجود دارد.

امسال ناظر وجود ۴ پویانمایی «افسانه سپهر» به کارگردانی عماد رحمانی و مهرداد محرابی، «پسر دلفینی ۲» به کارگردانی محمدامین همدانی، «زال و رودابه» به کارگردانی محمدعلی سجادی و «ژولیت و شاه» به کارگردانی اشکان رهگذر هستیم. مسئله مورد دقت در قسمت پویانمایی وجود محمدعلی سجادی کارگردان، نویسنده، نقاش و طراح صحنه و لباس ایرانی است که علاقه مندان به سینما از فیلم‌های سال‌های قبل او از جمله «اثیری»، «شیفته»، «رنگ شب»، «جنایت»، «مخمصه» و … خاطرات خوبی دارند. او سپس از زمان‌ها کم کاری فیلم «سودابه» را در اکران سینماها داشت که با اقبال مواجه نشد و اکنون به نظر می‌رسد سپس از ازمایش ها قبل‌اش در ژانر جنایی، کارگردانی تئاتر و برگزاری نمایشگاه نقاشی تصمیم گرفته در عرصه ساخت انیمیشن نیز ورود کند.

ژولیت و شاه

با وجود گمانه‌زنی‌هایی که برای وجود فیلم‌های پرحاشیه و جنجال برانگیز خارج از مسابقه وجود دارد اما برخی از آثار قسمت «سودای سیمرغ» هم کنجکاوی برانگیز می باشند فیلم‌هایی چون «صدام»، «تاکسیدرمی»، «وقتی در ابدیت»، «بازی را بکش»، «آبستن»، «رها»، موسی کلیم الله» و چند تاثییر دیگر که باید چشم به راه ماند و دید که امسال ناظر وجود چه فیلم‌هایی در جشنواره چهل و سوم خواهیم می بود و سپس از آخر جشنواره کدام یک از این آثار در ذهنمان باقی خواهند ماند و جایی برای نقد و تحلیل باقی می‌گذارند.