غذاهای محبوب جهانی در اغاز انقراض_بام وطن

شرایط شدید ناشی از تغییرات آب‌وهوایی ایجادشده توسط انسان، سیستم فراهم غذای جهانی را با خطر روبه رو می‌کند. خشکسالی، امواج گرمایی، آتش‌سوزی‌ها و سیل‌ها روی محصولات مهم همچون گندم و برنج، این چنین غذاهای دریایی، قهوه و شکلات تأثیر می‌گذارد و در کنار تأثیرات آشکار بر زنجیره غذایی جهانی، قحطی، افتمواد غذایی و افزایش شدید قیمت‌ها، جهان امکان پذیر به زودی ناظر آخر فرهنگ سنتی غذاشناسی کشورهای خود باشد. 

فکر بلژیک بدون شکلات‌های نفیس یا یک باگت فرانسوی بدون خردل دیژون، سرو غذاهای ترکی و عربی بدون حمص، اسموربرود اسکاندیناویایی بدون گراولاکس (سالمون دودی) یا غذاهای هلندی بدون پنیر گودا برای تعداد بسیاری از مردم جهان آسان نیست، اما غذاهای اختصاصی برخی از کشورهای جهان در اغاز انقراض ناشی از تغییرات آب‌وهوا می باشند. 

خداحافظی بلژیک با شکلات

شکلات بلژیکی امروزه گران‌تر از هر زمان به فروش می‌رسد، چراکه قیمت دانه‌های کاکائو به‌گفتن ماده الزامی برای تشکیل آن، اکنون با افت تشکیل، رکوردهای بی‌سابقه‌ای را در بازار کالاها به ثبت می‌رساند. در تابستان ۲۰۲۲ قیمت این دانه‌ها کمتر از ۲۰۰۰ دلار برای هر تن می بود، اما در اغاز سال قبل و در طول فصل کریسمس به بیشتر از ۱۲ هزار دلار رسید و از آن زمان تا بحال در نزدیک به ۱۰ هزار دلار بوده است. 

افت تشکیل این دانه‌ها ربط مستقیمی با تغییرات آب‌وهوایی دارد که با تحول در الگوهای باران سالانه و خشکسالی در غرب آفریقا، جهت تضعیف درختان حساس در مناطق کلیدی تشکیل کاکائو شده است. اختلاف دما بین شب و روز نیز در نوار کوچک زمین اطراف استوا افزایش اشکار کرده که محل مهم رشد این درختان است و با تشکیل بیماری در گیاهان، برداشت تعداد بسیاری از این محصولات را با ناکامی مواجه کرده است. این کار شرایط را برای کارخانه‌های تشکیل شکلات با چالش روبه رو کرده است. 

خداحافظی هلند با گودا

به‌تازگی گزارشی از نابودی احتمالی پنیر معروف هلندی، گودا، انتشار شده است که مطابق آن کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این پنیر طی ۱۰۰ سال آینده به‌طور کلی نابود شود. صنعت پنیر هلند دارای قیمت صادرات سالانه ۱.۷ میلیارد دلار است، اما شهر گودا، خاودا، که به علت سطح پایین دریا همیشه در معرض غرق شدن بوده است، به‌طور فزاینده‌ای در معرض خطر سیل ناشی از تغییرات آب‌وهوایی قرار دارد و اگر زیر آب رود و گاوهای آن نابود شوند، پنیر باید از شرق هلند بیاید و دیگر گودایی وجود نخواهد داشت. 

خداحافظی یونان با صدف

صدف امکان پذیر از منوی غذایی یونان خارج شود. پرورش‌دهندگان صدف این سرزمین از افت ۹۰ درصدی صید صدف از منطقه مهم تشکیل این غذای دریایی، واقع در خلیج ترمائیک به‌جستوجو موج‌های گرمایی خبر دادند که در جولای، دمای دریاها را برای روزها به بالای ۳۰ درجه سانتی‌گراد رساند و صدف‌ها را از بین برد. این سرزمین پیش از این نیز در سال ۲۰۲۱ ناظر نابودی گسترده صدف‌ها می بود، اما دانشمندان پیش‌بینی کرده بودند این کار تا سال ۲۰۳۱ تکرار نخواهد شد. 

برخی از پرورش‌دهندگان از نابودی صد درصدی محصول سال آینده خود خبر دادند، به این علت در سال ۲۰۲۵ برداشت صدفی وجود نخواهد داشت و این غذا زیاد تر با پنیر فتا مهم یونانی درست می‌شود، از منوی رستوران‌ها حذف و مطابق ادعای برخی از محققان تا سال ۲۰۵۰ به کلی از بین خواهد رفت. 

خداحافظی ایتالیا با ترافل سفید

ترافل سفید ایتالیا که توسط یونسکو در سال ۲۰۲۱ به‌گفتن میراث ناملموس بشر طبقه‌بندی شد نیز در معرض تهدید تغییرات آب‌وهوایی قرار دارد. زیستگاه طبیعی این قارچ به علت گرم شدن کره زمین، خشکسالی، جنگل‌زدایی و تغییرات ناگهانی دما ضعیف شده است. ترافل‌های سفید سرما و رطوبت را ترجیح خواهند داد، اما در ابتدای نوامبر سال قبل دمای هوا به ۲۰ درجه سانتی‌گراد رسید که برای آن‌ها به‌شدت گرم است. 

فصل برداشت ترافل سفید به‌طور سنتی از اکتبر تا آخر ژانویه است، اما تحول الگوهای آب‌وهوایی این زمان را مختصر‌تر می‌کند. این قارچ‌ها این چنین از خشکسالی و باران زیاد صدمه می‌بینند. ترافل سفید برخلاف ترافل سیاه قابل کشت نیست و اگر درختی نباشد، رشد نمی‌کند، به این علت جنگل‌زدایی نیز برای آن‌ها یک خطر بزرگ است. 

خداحافظی با سیب‌زمینی سرخ‌شده فلاندری

بازار اروپا که بیشترین مقدار سرانه (نزدیک به ۹۰ کیلوگرم در سال) مصرف سیب‌زمینی جهان را دارد، سال قبل از صدها هزار تن سیب‌زمینی محروم ماند. کارشناسان هشدار خواهند داد که تا سال ۲۰۵۰، تشکیل جهانی سیب‌زمینی امکان پذیر ۹ درصد افت اشکار کند و بلژیک که به علت اختراع فریت (سیب‌زمینی سرخ‌کرده) به سبک برش داده‌شده معروف است که به‌طور سنتی در مخروط‌های کاغذی با سس مایونز سرو می‌شود، به‌طور اختصاصی تحت‌تأثیر تغییرات آب‌وهوایی و پیامدهای آن بر محصولات سیب‌زمینی قرار گرفته است. 

بارش شدید باران مزارع سیب‌زمینی این سرزمین را در سال جاری سیلابی کرده و برداشت این محصول را به تعویق انداخته است. بلژیک تنها موفق به برداشت ۵۰ درصد از محصولات خود نسبت به زمان معمول شده است. 

خداحافظی فرانسه با خردل دیژون

فرانسه دو سال پیش به علت افتشدید یکی از معروف‌ترین چاشنی‌هایش، خردل دیژون، تیتر خبرها شد و سوپرمارکت‌های آنکه با افتاراعه این سس تند روبه رو شده بودند، قیمت‌ها را ۱۰ درصد افزایش دادند و فروش آن را به تنها یک شیشه محدود کردند. 

افتخردل در واقع از کانادا منشأ می‌گیرد که نزدیک به ۸۰ درصد خردل جهان را تشکیل می‌کند. سال‌های تابستانی خشک، ذخایر خردل کانادا را به آخر رسانده است. در سال ۲۰۲۲ نیز محصولات این سرزمین به علت خشکسالی از بین رفت. در فرانسه نیز محصولات خردل خانگی تحت‌تأثیر زمستان‌های به‌شدت مرطوب قرار گرفت. کارشناسان اعتقاد دارند این الگوهای آب‌وهوایی هم چنان بر محصولات خرد تأثیر می‌گذارد و به‌زودی آن را کمیاب می‌کند. 

خداحافظی ترکیه با حُمُص

ترکیه امکان پذیر غذای مهم خود یعنی حمص را از دست بدهد. محققان در باغ‌های گیاه‌شناسی این سرزمین، خشکسالی را بزرگ‌ترین چالش آب‌وهوایی برای نخود می‌دانند و تخمین زده‌اند که محصولات جهانی نخود به علت تغییرات آب‌وهوایی ۵۰ درصد از دست خواهند داد. 

نخود در ترکیه به‌شدت پرطرفدار و بخشی از غذاهای سنتی و مهم است، اما به‌علت شرایط آب‌وهوایی، محصولات زراعی آن زیاد کمتر از سال‌های قبل می بود. این محصول زراعی که تنوع ژنتیکی خود را بیشتر از ۱۰ هزار سال پیش از دست داده و به‌گفتن محصولات کشاورزی پرورش داده شده است، مقاومت کمتری در برابر رویدادهای شدید آب‌وهوایی دارد و در برابر سیل و خشکسالی صدمه‌پذیر است. 

خداحافظی اسپانیا با روغن زیتون

اسپانیا پیشرو در تشکیل روغن زیتون در جهان است، اما تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند این حالت را تحول دهد و بر غذاهای معروفی همانند «آلیولی» والنسیا و «گامباس آل آجیلو» اندلسی (میگو در سیر و روغن زیتون) تأثیر بگذارد. 

میانگین دمای بهار طی چند سال قبل تا چهار درجه سانتی‌گراد از حد معمول فراتر رفته است که این کار در کنار افتبارندگی در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ و خشکسالی‌های شدید، تبدیل افت ۵۰ درصدی تشکیل روغن زیتون اسپانیا در سال قبل شده است. مقامات کشاورزی اسپانیا نیز برداشت کمتر از حد معمول را برای سال جاری پیش‌بینی کرده‌اند، بااین‌حال باید دید که سیل ویرانگر تازه چه تأثیری بر تشکیل زیتون برای این سرزمین خواهد داشت. 

خداحافظی نروژ با گراولاکس

غذاهای دریایی در معرض خطر بحران آب‌وهوایی قرار دارند و پرورش‌دهندگان نروژی ماهی سالمون به‌شدت با اثرات این بحران دست‌وپنجه نرم می‌کنند. زمستان‌های سخت، الگوهای آب‌وهوای ال‌نینو و حملات ۲۰ساله عروس‌های دریایی که می‌تواند به تحول الگوهای رفتاری به علت افزایش دمای دریا نسبت داده شود، مرگ‌ومیر ماهی‌ها را در سواحل نروژ به رکورد بالایی رسانده است. 

این کار گراولاکس (ماهی سالمون مزه‌دارشده) را به خطر می‌اندازد. دمای بی‌سابقه و آب‌های گرم‌تر نیز خطر شپش‌های دریایی را افزایش می‌دهد، در حالی که واکسن‌های ضد این شپش‌ها بر ماهی‌ها سختی داخل می‌کند و تبدیل تلف شدن آن‌ها می‌شود.