نوشته اند قیمت مرغ ۷۷ هزار تومان، اما ۹۸ هزار تومان می فروشند /فساد حتی در وام ازدواج دیده می‌بشود

درخت زقوم در قعر جهنم، در ادبیات قرآنی مشهور است و زقُّوم میوه زیاد تلخ و سوزان آن، خوراک اهل جهنم است. احتمالا بتوان او گفت که شباهت فساد به درخت زقوم برای اهل این دنیا معقول باشد و باید از چیزی به نام درخت فساد نام ببریم. درختی که میوه آن «فاسد» است، میوه‌ای که بدون درخت وجود ندارد. درختی که ریشه، تنه، ساقه و شاخ و برگ دارد. مبارزه با این درخت از طریق نابودی برخی از میوه‌های تلخ آن یا همان افراد مفسد، یا قطع برخی از شاخه‌های کوچک نتیجه‌قسمت نیست و احتمالا هرس کردن جهت پربارتر شدنش بشود.

باید ریشه، تنه و شاخه‌های مهم را نشانه رفت. قطع کردن سرهای اژدهای فساد، الزام زدن ریشه و تنه است و نچیدن میوه آن. می‌کوشم تا در چند یادداشت توضیح دهم که کم‌اهمیت‌ترین قسمت مبارزه با فساد اصرار بر حذف عوامل فردی و فاسد، یا میوه‌های این درخت است. علل مهم فساد را باید در سیاست‌های اقتصادی و اداری جست‌وجو کرد که امکان ارتکاب فساد را فراهم می‌کند. با اهمیت ترین آنها قیمت‌گذاری است. قیمت‌گذاری یعنی این که برخی کالاها را به قیمتی خواهند داد که از قیمت بازار کمتر است، چون اگر مساوی با قیمت بازار باشد که قیمت‌گذاری نیست، به اختصاصی که قیمت بازار شناور است و لزوما ثابت نیست و اگر هم زیاد تر از بازار باشد که فردی متقاضی خرید آن نیست. به محض این که کالایی را قیمت‌گذاری کردیم، افراد بسیاری جستوجو خریدن آن می‌روال و چون به اندازه همه متقاضیان وجود ندارد، بدون تردید عامل فساد داخل ماجرا می‌بشود. این فساد از چند طریق تاثییر مخرب دارد؛ اول از طریق زد و بند و تخریب نظام اداری و کسب پول‌های بادآورده.

علی ربیعی: مدیران سفارشی، زیاد سریع اهل بده بستان می شوند و فساد از همین جا اغاز می بشود

جعفرزاده: مردم برای اموات از دست رفته روحانی صلوات می‌فرستند /دولت چه وقتی می خواهد مسئولیت فساد چای دبش را قبول کند؟

دوم از طریق تحول قیمت واقعی عوامل تشکیل که جهت گران شدن هزینه کالای تولیدی یا وارداتی می‌بشود. سوم هم از طریق ورود افراد فاسد به چرخه اقتصاد و مدیریت، که جهت حذف نسبی کارشناسان و اتلاف منبع های و ناکارآمدی اقتصاد می‌بشود.

قیمت‌گذاری قاعده فراگیر اقتصاد ایران است که متاسفانه در این دولت تشدید شده است. قیمت ارز، قیمت پول، قیمت انرژی و قیمت ماشین، حتی قیمت نان، همه انها فسادآفرین است. درمورد قیمت پول که همان نرخ وام و تسهیلات باشد جداگانه مطلبی را نوشته‌ام که انتشار خواهم کرد. چند روز پیش رفتم مرغ بخرم دیدم نوشته کیلویی ۷۷ هزار تومان، ولی ۹۸ هزار تومان می‌فروخت. او گفت ما خودمان گران‌تر از ۷۷ می‌خریم، ولی مجبوریم روی تابلو همین را بنویسم. این نتیجه قیمت‌گذاری در سطح خرده‌فروشی. فساد چای دبش هم شیوه قیمت‌گذاری ارزی در سطح واردکننده است. هنگامی که ارز ۲۸۵۰۰ می‌گیرید، برای شما صرف می‌کند که جنس را گران‌تر بیاورید، یقیناً با زد و بند. جنسی را که هزار دلار می‌توان داخل کرد، ۱۵۰۰ دلار داخل می‌کنید و ۵۰۰ دلار آن را در خارج نگهداری می‌کنید و برای فرار اندوخته به فردی که در داخل است می‌فروشید یقیناً به قیمت آزاد و سود کلان و مفتی می‌برید. سپس هم کالای وارداتی را بر پایه رقم اظهار شده به گمرک گران‌تر می‌فروشید و چندجانبه سود می‌برید. همه اینها از جیب مردم می‌رود. خب در این ساختار فردی که فاسد نباشد، بازنده است. مسوول مهم فساد مقررات و نیز سیاست‌گذاران است.

از نظر دیگر قیمت‌گذاری سوخت جهت می‌بشود که خودروی بی‌کیفیت تشکیل بشود، مصرف سوخت بالا رود، قاچاق هم می‌بشود، پالایشگاه بنزین بی‌کیفیت تشکیل می‌کند. چاره‌ای جز خرید آن ندارید. می‌خواهی بخر، نمی‌خواهی نخر. سپس ناترازی انرژی به وجود می‌آید. با سیاست منع واردات ماشین به نام دفاع از تشکیل ملی، صنعت ماشین را نابود می‌کنیم، خودروی داخلی کم‌کیفیت را زیاد گران‌تر از نرخ‌های جهانی به مردم می‌فروشیم، تصادفات و مرگ و میر بالاتر می‌روال. آلودگی هوا سر به فلک می‌زند. فروشنده را بر مشتری حاکم می‌کنیم، درحالی که در یک جامعه سالم، خریدار دست بالا را دارد. عزت نفس مردم را از بین می‌بریم. اینها نتایج فرعی سیاست‌های فسادزا است که وجودشان برای جامعه ما عادی شده است.

در این ساختار فساد از پنجره کارهای خیریه و سیاست داخل می‌بشود. قسمت مهمی از پشتیبانی‌های برای مثال مردمی به برخی از ستادهای سیاسی از طریق همین افراد رانت‌خوار است. در مناقصات دستکاری می‌کنیم، قیمت پروژه‌ها بعضا تا چند برابر رقم واقعی همه می‌بشود. پیمانکاران شهری و غیرشهری باید به حساب‌های انتخاباتی پول واریز کنند. امور خیریه پوششی برای پولشویی و فساد خواهد شد. در همه جای دنیا بانک‌ها جستوجو وام‌گیرنده می باشند تا وام به او بدهند، در ایران نمایندگان نامه می‌نویسند تا به افراد وام دهند و وام‌گیرنده طرفدار آقای نماینده بشود. فساد حتی در وام ازدواج دیده می‌بشود. بعد از گرفتن وام، طلاق می‌گیرند. ابعاد فساد فقط مالی نیست، ابعاد اجتماعی و فرهنگی و اخلاقی آن زیاد زیاد تر است. در تکه سپس به تنه درخت فساد اشاره می‌کنم.