تاریخ از زاویه‌ای دیگر/ سریال تاسیان روایت تاریخ از دید طبقه متوسط جدید_بام وطن

سریال «تاسیان»به کارگردانی تینا پاکروان، داستانی عاشقانه و تاریخی را در دهه ۱۳۵۰روایت می‌کند. داستان سریال تاسیان در مهر ۱۳۵۶، یکی از با اهمیت ترین دوره‌های تاریخ ایران، اتفاق می افتد.در این زمان، امیر یک مأمور ساواک، علاقه مند به دختری جوان به نام شیرین می‌شود و اینگونه حوادث داستان شکل می‌گیرد.

مروری بر تکه های انتشار شده سریال تاسیان نشان می دهد،این مجموعه در تلاش است تا طبقه متوسط تازه ایران در دهه پنجاه را به عکس کشیده و مسائل و رویدادهای اجتماعی و سیاسی را از زوایه آن ها راویت کند. حقیقت این است که در دهه های قبل طبقه متوسط تازه در تاریخ‌نگاری، حتی در مقالات علمی، کمتر دیده شده است. 

طبقه متوسط در ایران به دو گروه سنتی و تازه تقسیم می شود. طبقه متوسط سنتی به مجموعه ای از افراد، گروه ها و اقشاری اطلاق می شود که از نظر شأن و آگاهی طبقاتی به سنت ها تعلق دارند.همانند بازاریان و اصناف. طبقه متوسط تازه گروهی از جامعه است که در نتیجه شهرنشینی، گسترش آموزش، و رشد ادارات و صنایع مدرن شکل گرفته است. این طبقه شامل کارمندان، متخصصان و دانشگاهیان است، سبک زندگی شهری و مصرف‌گرایی دارد و قیمت‌هایی همانند فردگرایی، شراکت اجتماعی و مدنی را ترویج می‌کند.طبقه متوسط تازه، دربرگیرنده کارمندان،دانشگاهیان،تکنسین ها است. 

در کل تاریخ معاصر ایران زیاد تر روایتگر تغیرات اجتماعی و سیاسی از دید طبقه متوسط سنتی بوده است.حتی روشنفکران برجسته‌ای همانند علی شریعتی و جلال آل احمد نیز نمایندگان همین طبقه محسوب خواهد شد.این قضیه جهت شده تا کمتر تغیرات طبقه متوسط تازه در مقالات علمی،سینما و ادبیات مورد دقت قرار بگیرد. 

سریال تاسیان تلاش کرده است تا این بار به سراغ تاریخ از دید طبقه متوسط تازه رفته و حال و هوای این طبقه در دهه پنجاه را روایت کند. طبقه ای که در آن سال ها به بسته بودن فضای سیاسی نقدهای جدی داشت و از این رو تلاش می کرد تا رویدادهای گوناگون همانند شب های گوته را به فرصتی برای نشان دادن نارضیاتی خود تبدیل کنند. 

این سریال می خواهد نشان دهد که قسمت قابل توجهی از نقدهای طبقه متوسط تازه به فضای دهه ۵۰ حال و هوای سیاسی و نه فقط اقتصادی داشته است.به گفتن مثال این طبقه خواهان افزایش شراکت سیاسی و اجتماعی بوده اما در عمل فضا برایش فراهم نشده است. می توان در همین رابطه به دیالوگ شوهر عمه شیرین اشاره کرد که در او گفت و گو با یکی از افراد رده بالای ارتش این قضیه را به نوعی گفتن می کند. 

دغدغه افزایش شراکت سیاسی و اجتماعی در طبقه متوسط تازه جهت شد تا در سریال تاسیان برگزاری شب های گوته نشان داده شده است.پاییز۱۳۵۶ کانون نویسندگان ایران با همکاری انستیتو گوته،ده شب شعر و سخنرانی در باغ سفارت آلمان برگزار کرد که به شب‌های شعر گوته معروف‌اند. بیشتر از ۶۰ نویسنده و شاعر در این شب‌ها علیه فضای اختناق و سانسور حاکم، شعر خواندند و سخنرانی کردند. 

  یقیناً سریال تایسان بحران های هویتی بخشی از طبقه متوسط تازه را هم روایت می کند.آنجایی که نازنین بیاتی (در نقش مریم سامان) به دوستش می گوید که شما هنگامی کاری می خواهید انجام دهید مدام می گوید ان شالله اما ورد زبانتان واژه های مارکسیستی است! 

سریال تاسیان بر طبقه متوسط تازه متمرکز است؛طبقه‌ای که نقشی کلیدی در فرایند مدرنیته ایران ایفا کرد.این طبقه که با گسترش شهرنشینی،گسترش نظام آموزشی،رشد صنایع و ادارات دولتی شکل گرفت، حامل سبک زندگی، قیمت‌ها و خواسته‌هایی متفاوت از طبقه متوسط سنتی می بود.دقت به این طبقه برای فهمیدن تغیرات اجتماعی و سیاسی ایران الزامی است، چراکه تعداد بسیاری از دگرگونی‌های مدرن، از سبک زندگی تا شراکت در تغییرات سیاسی، با نقش‌آفرینی آن‌ها رقم خورده است.