سعدی افشار؛ سیاهی که هنر ایران را به جهان نشان داد_بام وطن

 «سال ۱۳۵۰ به پنجمین جشن هنر شیراز رفتیم. ۴ تا برنامه انتخابی برده بودیم؛ «دو ساعت سعادت»، «میرداماد»، «گذشت»، اون یکی خاطرم نیست. بیژن سودمند اونجا زیاد با پیتر بروک می‌گشت. این‌ها آمدند کار ما را دیدند. می‌بینند مردم شگفت می‌خندند.

بروک می‌گه این‌ها چه مقدار تمرین کردند که مردم آنقدر می‌خندند؟ بیژن سودمند می‌گه این‌ها تمرین ندارند. ممکنه نیم ساعت حرف های باشند، برای دو ساعت کار کنند. واقعا باورش نمی‌شه. چون خودشون تمرین‌های ۶ ماهه می‌کردند. یقیناً کارشون زیاد خوب می بود. می‌گه خب اگر راست می‌گن، من بهشون یه خط می‌دهم کار کنند.

آمدیم تهران. بروک یه چند خط از «عروسی فیگارو» را نوشته می بود و داده می بود سنایی. تو مینی‌بوس که داشتیم می‌آمدیم، سنایی داستان را تعریف کرد. او گفت یه اربابی و یه نوکری که برای مثالً نمی‌گذاره اربابه کارهای زشت انجام بده و به خانمش خیانت کنه، نوکره همه چیز را روشن می‌کنه، یه همچین چیزی رو تو ماشین مختصر او گفت. ما که رسیدیم، برای اجرا یک ساعت و نیم این داستان را نمایش دادیم.

شگفت هم مردم می‌خندیدند. یقیناً ما یه مشت کار هم قاطی کرده بودیم. این‌هایی که این می‌او گفت، توی سه دقیقه همه می‌شد. اینجا می بود که دیگه (بروک) باورش شد که یه همچین کارهایی هست. بعدش قرار شد بریم سفر خارج یه مشکلاتی پیش آمد که نتونستیم بریم.

 در ربط با این اجرا توضیحی که پیتر بروک داد، این می بود که در همه دنیا زیاد تر از دو نوع تئاتر وجود ندارد. این دو نوع تئاتر، خوب یا بد نیست، بلکه مرده یا زنده است و حجم تئاتر مرده در همه جای دنیا زیاد زیاد است. من در ایران موقع دیدن این نمایشنامه، حس کردم که تئاتر زنده وجود دارد.»